Rechtbank Leeuwarden
Sector civiel recht
afdeling handelsrecht
Korte Gedingen
Uitspraak: 25 mei 2005
Kort-geding-nummer: 70014/ KG ZA 05-107
VONNIS
van de voorzieningenrechter van de rechtbank te Leeuwarden, in het kort geding van:
de openbare rechtspersoon
OPENBAAR ONDERWIJS ZWOLLE EN REGIO,
gevestigd te Zwolle,
eiseres,
procureur: mr. J.B. Dijkema,
tegen
1. de besloten vennootschap
PENDULA B.V.,
gevestigd te Utrecht,
verschenen bij schriftelijk gevolmachtigd gemachtigde: P. Klutzow,
2. de besloten vennootschap
HEMMEN & SOLARZ COMMUNICATIEGROEP B.V.,
gevestigd te Leeuwarden,
niet in rechte verschenen,
gedaagden.
PROCESGANG
De openbare rechtspersoon Openbaar Onderwijs Zwolle en Regio (verder ook: de school) heeft Pendula BV (verder: Pendula) en Hemmen & Solarz Communicatiegroep BV (verder: HSCG), gedaagden (hierna ook aan te duiden als Pendula c.s.) in kort geding doen dagvaarden tegen de openbare zitting van 18 mei 2005.
Ter zitting heeft de school haar -ten opzichte van de aankondiging in de dagvaarding gewijzigde- eis aldus geformuleerd dat de rechter bij vonnis -zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad - Pendula c.s. hoofdelijk veroordeelt om nadat zij of SchoolMaster aan HSCG een script heeft aangeboden en binnen 48 uur na betekening van dit vonnis, met behulp van dit script de bestaande data(base) houdende de gegevens afkomstig van Gymnasium Celeanum respectievelijk de Thorbecke Scholengemeenschap, zoals opgenomen in de "School+" applicatie, om te zetten in (een) nieuwe data(base) en het aldus verkregen resultaat op cd te branden en deze aan de school ter beschikking stellen, op straffe van verbeurte van een dwangsom door ieder der gedaagden aan de school van 10.000,00 euro voor iedere dag dat de betreffende gedaagde in gebreke blijft bij de uitvoering van dit vonnis, met veroordeling van Pendula c.s. in de kosten van het geding.
Pendula heeft met goedvinden van de school producties in het geding gebracht.
HSCG is, hoewel behoorlijk gedagvaard, niet verschenen. Tegen HSCG is verstek verleend.
Ter terechtzitting heeft de school haar standpunt nader doen toelichten door haar procureur, waarbij de procureur van de school mede aan de hand van pleitnotities het woord heeft gevoerd.
Na voortgezet debat hebben Pendula en de school vonnis gevraagd. De rechter doet heden uitspraak op basis van het griffiedossier, waarvan de inhoud als hier ingelast geldt.
RECHTSOVERWEGINGEN
Vaststaande feiten
In dit kort geding gelden onder meer de navolgende feiten als vaststaand.
1. Pendula is werkzaam op de markt van administratieve software voor scholen in het voortgezet onderwijs. De programmatuur van Pendula is genaamd "School+" respectievelijk "School+Web". In de applicatie wordt onder andere informatie opgeslagen over gegevens van de leerlingen, behaalde cijfers, lesroosters, beschikbaarheid van docenten en leslokalen. Pendula draagt zorg voor en ondersteunt de applicatie.
2. De openbare rechtspersoon Openbaar Onderwijs Zwolle en Regio houdt onder andere het Gymnasium Celeanum en de Thorbecke Scholengemeenschap (verder: de scholen) in stand, die in juli 2004 een overeenkomst hebben gesloten met de rechtsvoorganger van Pendula, Stoas VO Systemen BV, en HSCG. Ingevolge die overeenkomst kregen de scholen, als licentiehouders, het gebruiksrecht over de applicatie "School+" voor de uitvoering van hun schooladministratie. Deze applicatie "School+" en enige andere ondersteunende programmatuur zoals Cognos en Progress wordt gedraaid op computerapparatuur die zich bevindt bij HSCG.
3. De scholen zijn van plan om een overeenkomst aan te gaan met Schoolmaster BV te Leeuwarden en hun overeenkomst met Pendula c.s. te beëindigen. Zij wensen over te stappen naar het programma "Magister" van Schoolmaster BV, dat administratieve software voor scholen in het voortgezet onderwijs bevat. Om dat te realiseren moeten de data van de scholen, die zich nu nog bevinden in het programma "School+", met behulp van een script worden geconverteerd naar het programma "Magister".
Omdat de servers waarop "School+" geïnstalleerd is, zich bevinden bij HSCG, is de school of Schoolmaster BV zelf niet in staat om de data van de scholen met behulp van het script te converteren.
Het geschil en de beoordeling daarvan
4. De school legt aan haar gewijzigde vordering ten grondslag dat zij als licentiehouder, of een door haar gemachtigde derde zoals SchoolMaster BV, mag beschikken over de in het programma "School+" opgeslagen data en wel op zodanige wijze dat die data door haar kunnen worden geëxporteerd dan wel geconverteerd naar een ander programma, zoals "Magister". Dit vloeit voort uit artikel 45j van Auteurswet, waarin de Europese Richtlijn op dit stuk is geïmplementeerd, en partijen zijn hier in hun overeenkomst niet van afgeweken.
Het is Pendula als auteursrechthebbende bovendien niet toegestaan om de school informatie te onthouden waarmee de interface van Schoolmaster BV de data van "School+" over kan brengen naar het programma "Magister".
5. De voorzieningenrechter stelt voorop dat het - spoedeisend - belang van de school in beginsel reeds is gelegen in het verkrijgen van de mogelijkheid om zo spoedig mogelijk een einde te maken aan de voortdurende aantasting van haar eigendomsrecht of gebruiksrecht, veroorzaakt door het feit dat de aan de school toebehorende data feitelijk niet door haar gebruikt kunnen worden voor de door haar gewenste conversie naar het programma "Magister". Hieraan doet niet af dat Pendula c.s. bereid is de data in een standaardformaat af te geven (een zogenaamde "datadump"), nu op een dergelijke datadump niet zonder meer conversie toegepast kan worden.
6. Pendula heeft zich bereid verklaard de datagegevens van de scholen direct ter beschikking te stellen in een standaardformaat als ASCII, Access of Excel, dan wel het programma "School+" tegen betaling te installeren op een computer bij de school. Zij stelt zich op het standpunt dat zij niet verplicht is om deze werkzaamheden kosteloos te verrichten en zij wenst een vrijwaring tegen aansprakelijkheid voor het geval er bij de toepassing van het script iets mis mocht gaan met de data en/of de programmatuur.
7. Het primaire verweer van Pendula is kennelijk een beroep op een haar toekomend auteursrecht op de applicatie "School+". Dat verweer faalt. De president is voorshands van oordeel dat, in het licht van de bepalingen van de Auteurswet inzake computerprogrammatuur, van Pendula te vergen valt dat zij voldoet aan hetgeen thans wordt gevorderd, en overweegt daartoe als volgt.
7.1. Artikel 45 m, lid 1, van de Auteurswet luidt aldus:
Als inbreuk op het auteursrecht op een werk als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 12, worden niet beschouwd het vervaardigen van een kopie van dat werk en het vertalen van de codevorm daarvan, indien deze handelingen onmisbaar zijn om de informatie te verkrijgen die nodig is om de interoperabiliteit van een onafhankelijk vervaardigd computerprogramma met andere computerprogramma's tot stand te brengen, mits:
a. deze handelingen worden verricht door een persoon die op rechtmatige wijze de beschikking heeft gekregen over een exemplaar van het computerprogramma of door een door hem daartoe gemachtigde derde;
b. de gegevens die noodzakelijk zijn om de interoperabiliteit tot stand te brengen niet reeds snel en gemakkelijk beschikbaar zijn voor de onder a. genoemde personen;
c. deze handelingen beperkt blijven tot die onderdelen van het oorspronkelijke computerprogramma die voor het tot stand brengen van de interoperabiliteit noodzakelijk zijn.
7.2. Aan de drie hier onder a, b en c gestelde voorwaarden wordt in dit geval voldaan:
Ad a: De school is licentiehouder en heeft daarom te gelden als iemand die 'op rechtmatige wijze de beschikking heeft gekregen over een exemplaar van het computerprogramma' .
Ad b: De school heeft er als licentiehouder van "School+" kennelijk belang bij om van Pendula de nodige informatie te verkrijgen die nodig is om de in de wet genoemde "interoperabiliteit" van de applicatie "School+" met het programma "Magister" aldus tot stand te brengen, dat haar nu in "School+" opgeslagen data zonder verdere kosten, werkzaamheden of onnodige omhaal kunnen worden overgebracht naar "Magister". Daartoe is in dit geval kennelijk nodig dat Pendula meer doet dan alleen een "kale" datadump dan wel de data in een standaardformaat ter beschikking te stellen, omdat op dit moment voor de school 'de gegevens die noodzakelijk zijn om de interoperabiliteit tot stand te brengen niet reeds snel en gemakkelijk beschikbaar zijn'.
Ad c: De school wenst dat de data gemakkelijk in "Magister"kunnen worden ingevoerd door middel van een door haar aan Pendula beschikbaar te stellen "script", waarmee de data in de gewenste vorm uit "School+" worden geëxtraheerd. Zij dient daarbij kennelijk te beschikken over 'die onderdelen van het oorspronkelijke computerprogramma die voor het tot stand brengen van de interoperabiliteit noodzakelijk zijn'.
7.3. Daarbij is de medewerking van Pendula onontbeerlijk. De school kan dit namelijk zelf niet doen omdat zij de applicatie "School+" niet zelf op haar computer(s) geïnstalleerd heeft gekregen en zij de applicatie slechts kan benaderen via internet met een wachtwoord. Zij kan het script daarom zelf niet 'draaien'. Van Pendula valt te vergen dat zij zonder reserves haar medewerking verleent aan het draaien van het script met het door de school verlangde doel. De school stelt terecht dat, waar de overeenkomst tussen partijen op dit punt kennelijk geen beperkingen inhoudt, uit voormelde wetsbepaling voortvloeit dat de school moet kunnen beschikken over haar gegevens op zodanige wijze, dat haar gegevens gemakkelijk kunnen worden geëxporteerd dan wel geconverteerd naar een ander programma, in dit geval "Magister".
7.4. Onder deze omstandigheden moet het aanbod van Pendula, om de gegevens van de school in standaardformaat beschikbaar te stellen, als onvoldoende worden aangemerkt. Het aangeleverd krijgen van standaardgegevens maakt kennelijk een bewerkelijke en daarom dure conversieslag door de school noodzakelijk. Van de school als licentiehouder valt niet te vergen dat zij zulke onnodige extra kosten gaat maken. De school heeft onweersproken gesteld dat het programma "School+" met behulp van hetzelfde script al talloze malen zonder problemen is geconverteerd naar het programma "Magister"; het moet voor Pendula c.s. dan ook een kleine moeite zijn aan de eis te voldoen. Pendula heeft niet duidelijk kunnen maken waarom het toepassen van dat script voor haar riskant of kostbaar zou zijn, of waarom eventuele risico's op schade aan de applicatie "School+" niet gemakkelijk zouden kunnen worden vermeden door te werken met back-ups of iets dergelijks. Niet valt in te zien waarom daar een -substantiële- geldelijke vergoeding tegenover zou moeten moet staan en ook valt niet in te zien waarom Pendula c.s. gevrijwaard moet worden.
8. Het verweer van Pendula dat er op neer komt dat de licentieovereenkomst tussen haar en Progress er aan in de weg staat dat zij de data en/of de database aan de school verstrekt stuit af op voormelde wettelijke bepaling, waarop de vordering is gebaseerd.
Het gestelde opschortingsrecht in verband met onbetaalde facturen is niet onderbouwd.
9. De vordering tegen Pendula c.s. komt de rechter ook overigens niet onrechtmatig of ongegrond voor en is dus toewijsbaar, met dien verstande dat de rechter een maximum aan de te verbeuren dwangsommen zal verbinden.
Dit laat uiteraard onverlet, dat bij voortgaande overtreding van dit kort-geding-vonnis oplegging van hogere dwangsommen kan worden gevorderd dan wel hernieuwde oplegging van dezelfde dwangsommen.
Het bedrag van zowel de dwangsom als het maximum staat in een redelijke verhouding tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging.
10. Gezien het bovenstaande dient Pendula c.s. als in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van de school te worden verwezen, zoals hieronder nader zal worden aangegeven.
BESLISSING
De rechter, rechtdoende in kort geding:
veroordeelt Pendula en HSCG hoofdelijk om -nadat de school of SchoolMaster aan HSCG een script heeft aangeboden en binnen 48 uur na betekening van dit vonnis- met behulp van dit script de bestaande data(base) houdende de gegevens afkomstig van Gymnasium Celeanum respectievelijk de Thorbecke Scholengemeenschap, zoals opgenomen in de "School+" applicatie, om te zetten in (een) nieuwe data(base) en het aldus verkregen resultaat op cd te branden en deze aan de school ter beschikking stellen;
bepaalt, dat zo Pendula c.s. niet aan deze veroordeling voldoet, zij ieder aan de school een dwangsom verbeuren van 10.000,00 euro (tienduizend euro) voor iedere dag dat de betreffende gedaagde in gebreke blijft bij de uitvoering van dit vonnis;
verbindt aan de aldus te verbeuren dwangsommen een maximum van 200.000,00 euro;
veroordeelt Pendula c.s. in de kosten van het geding, tot aan deze uitspraak aan de zijde van de school begroot op 315,93 euro aan verschotten en 816,00 euro aan salaris procureur;
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. W.K.F. Hangelbroek, voorzieningenrechter, en in aanwezigheid van de griffier uitgesproken ter openbare terechtzitting van 25 mei 2005.
fn 20
.jpg?width=50&height=55)
.jpg?width=50&height=55)
