Uitspraken

Een reiziger plaatst op 26 maart 2015 de volgende tweet:

“Chauffeur van deze bus belde ook handheld rond halte Rijnhal! Ik zou bijna denken dat sommige chauffeurs ook ebt dom zijn!”, gevolgd door een tweede tweet: “voor de duidelijkheid: terwijl de bus reed.”

[verwerende partij] stelt op 26 maart 2015 een schriftelijke reactie op:

“Geachte heer [persoon A],

In goede orde heb ik uw brief dd 26-03-2015 ontvangen.

Mij staat niet bij dat hetgeen u stelt is geschied, tijdens de rit waar u naar verwijst.

Ik verwerp dan ook hetgeen u mij van beschuldigd.

Hopend u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.

Met vriendelijke groet,

[verwerende partij]”

Partijen spreken elkaar opnieuw op 30 maart 2015. Van de zijde van Hermes zijn aanwezig de heer [persoon A], rayonmanager Hermes en mevrouw [Persoon B], HR manager.

Tijdens dit gesprek wordt [verwerende partij] vergezeld door de heer [persoon C], kaderlid van het FNV. [verwerende partij] overhandigt zijn schriftelijke reactie en hem wordt opnieuw gevraagd of het gestelde in de tweet juist is en om daarop eerlijk antwoord te geven. Het gesprek wordt kort geschorst.

[verwerende partij] komt vervolgens met een aangepaste schriftelijke reactie:

“Geachte heer [persoon A],

In goede orde heb ik uw brief dd 26-03-2015 ontvangen.

Mij staat niet bij dat hetgeen u stelt is geschied, tijdens de rit waar u naar verwijst.

Hopend u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.

Met vriendelijke groet,

[verwerende partij]”

Daarop worden [verwerende partij] camerabeelden getoond, gemaakt tijdens de rit in de bus waarin hij op 26 maart 2015 reed.

Op deze beelden is te zien dat [verwerende partij] twee maal telefoneert en daarbij de telefoon aan zijn rechteroor houdt. Tevens is te zien dat [verwerende partij] in de stilstaande bus een sigaret vasthoudt en deze op enig moment naar buiten gooit.

Hermes ontslaat [verwerende partij] tijdens dit gesprek op 30 maart 2015 staande voet en bevestigt een en ander per brief van gelijke datum als volgt:

“(…)

De aanleiding voor genoemd gesprek is een klacht van een reiziger over diens constatering dat u tijdens uw rijdienst op 26 maart jl. (niet handsfree) aan het telefoneren was met een mobiele telefoon.

Wij hebben u op dezelfde dag over deze klacht gesproken en u, hangende het onderzoek, per direct en tot nader order geschorst.

Wij nemen deze klacht zeer serieus, zeker na hetgeen er recent is voorgevallen en wat een enorme impact op onze organisatie (van chauffeurs tot directie), de reizigers en de media heeft gehad en nog heeft. Het betreft het gebruik van een mobiele telefoon tijdens de rijdienst van een collega op 18 maart jl., het daarop volgend ontslag op staande voet per 23 maart jl., een werkonderbreking van chauffeurs in Arnhem op 25 maart jl. waarbij u tijdens deze werkonderbreking zelfs nog gesproken hebt met de heer [persoon D], assistent rayonmanager personeel, die u wees op het verbod om tijdens een rijdienst de mobiele telefoon te gebruiken. Dat u slechts één dag daarna toch uw mobiele telefoon tijdens uw rijdienst zou hebben gebruikt, is voor ons reden hier zeer zorgvuldig onderzoek naar te doen.

In uw schriftelijke reactie, welke u aan ons geeft tijdens het genoemde gesprek op 30 maart, geeft u aan dat het u niet bij staat dat hetgeen wij stellen, is geschied tijdens de rit waar wij naar verwijzen. U verwerpt dan ook onze beschuldiging.

Wij wijzen er op dat, zeker na de hiervoor beschreven gebeurtenissen van vorige week, er sprake is van een ernstige situatie. Wij geven u het dringende advies om een eerlijk antwoord te geven en wij geven u de gelegenheid uw antwoord te herzien. U maakt hier gebruik van en daarom schorsen wij voor korte tijd het gesprek.

Bij terugkeer overhandigt u ons een nieuwe schriftelijke reactie waarin u aangeeft dat het u niet bij staat dat hetgeen wij stellen, is geschied tijdens de rit waar wij naar verwijzen.

U herkent zich ook niet in het beeld dat wij met deze brief schetsen.

In het kader van ons onderzoek hebben wij camerabeelden bekeken welke zijn gemaakt tijdens uw rijdienst. Omdat u vrij ver naar voren zit, is het –onder in beeld- duidelijk zichtbaar dat u op enig moment iets pakt en even later zien we dat u uw mobiele telefoon met uw rechterhand tegen het oor houdt en spreekt. Wij constateren dat u wel degelijk met een mobiele telefoon in uw hand hebt gebeld tijdens uw rijdienst.

Dit gedrag en het feit dat u ondanks een nieuw verzoek, geen eerlijk antwoord hebt gegeven, is voor ons onacceptabel.

Wanneer u uw aandacht bij het voeren van een gesprek via een mobiele telefoon hebt, kunt u uw aandacht niet volledig bij de uitvoering van uw werkzaamheden hebben gehad. Dat kan tot ongewenste en zeer gevaarlijke situaties leiden. Het is immers niet voor niets dat de wetgeving (Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens, artikel 61 a) aangeeft dat het degene die (onder andere) een motorvoertuig bestuurt, verboden is om tijdens het rijden een mobiele telefoon vast te houden.

Reizigers moeten er van uit kunnen gaan op een veilige manier vervoerd te worden; dat staat voorop. De chauffeur heeft hierin een grote verantwoordelijkheid voor zowel de reizigers alsmede ook voor de medeweggebruikers. Wij moeten er van uit kunnen gaan dat onze chauffeurs deze verantwoordelijkheid nemen.

U hebt door uw gedragingen de veiligheid van passagiers, medeweggebruikers en uzelf ernstig in gevaar gebracht. Van een professionele buschauffeur kunnen wij een dergelijk onverantwoord gedrag niet toestaan en nemen wij dit bijzonder hoog op. Dit feit en vanwege de relatie tot uw functie als buschauffeur bij onze organisatie, achten wij zo ernstig, dat wij dit beschouwen als een dringende reden welk een ontslag op staande voet rechtvaardigt. Deze feiten vormen elk afzonderlijk maar ook in samenhang bezien een dringende reden voor dit ontslag op staande voet. Vervolgens hebben wij u op staande voet ontslagen, waarmee uw dienstverband per 30 maart 2015 is beëindigd.

Wij hebben u aangeboden om de camerabeelden zelf te bekijken. Nadat u deze hebt bekeken, is het u duidelijk dat ontkennen geen zin meer heeft. U hebt er verder niets meer aan toe te voegen.

Overigens is ook duidelijk zichtbaar dat u rokend de bus in stapt, verder de bus in loopt en bij het plaatsnemen achter het stuur, de peuk met een nonchalant gebaar door de openstaande deur naar buiten gooit. Bij de start van de bewuste camerabeelden noemde u nog stellig dat u uw sigaret vóór aankomst in de bus al had weggegooid. Ook hier spreekt u zichzelf tegen!

(…)”

In de regeling cameratoezicht Connexxion en al haar dochterondernemingen versie

22 augustus 2013, productie 11 bij dagvaarding, staat dat de camerabewaking uitdrukkelijk niet is bedoeld om het gedrag van medewerkers te observeren, tenzij er sprake is van een redelijk vermoeden van een misdrijf of betrokkenheid daarbij en dat beelden alleen tegen medewerkers kunnen worden gebruikt als onderdeel van een formele aangifte van een misdrijf of betrokkenheid daarbij en/of politie/justitie de beelden heeft opgevraagd, met vermelding dat Connexxion zich onder meer tegenover personeel verplicht de beelden niet anders zal gebruiken dan voor het beschreven doel.

In artikel 61a van het Reglement verkeersregels en verkeertekens staat:

“Het is degene die een motorvoertuig, bromfiets, snorfiets of gehandicaptenvoertuig dat is uitgerust met een motor bestuurt verboden tijdens het rijden een mobiele telefoon vast te houden.”

Ingevolge de regeling normering plichtsverzuim die in werking is getreden met ingang van 1 mei 2003 met instemming van de Ondernemingsraad is telefoneren een ernstig plichtsverzuim. Daarin staat het volgende beschreven:

Telefoneren

Bij constatering van mobiel bellen, ook handsfree, tijdens dienstregelingritten en/of aanwezigheid van klanten wordt direct overgegaan tot het opleggen van een disciplinaire maatregel in de vorm van ‘inhouding dagloon’. De enige vorm van mobiele communicatie die is toegestaan is communicatie middels de combofoon.

Op 14 april 2015 geven de directie OV met de OR van Connexxion een gezamenlijke verklaring af over het gebruik van mobiele telefoons tijdens het rijden. Daarin staat onder meer het volgende:

“(…)

Er mag tijdens het rijden dus geen gebruik gemaakt worden van sms, social media en er wordt niet gebeld. Als Connexxion hierover meldingen of klachten krijgt, wordt – na intern onderzoek- een passende maatregel genomen, waarbij ontslag niet wordt uitgesloten.

Er kunnen mogelijk verzachtende omstandigheden zijn, echter tijdens het rijden is bellen, gebruik van social media en sms wat ons betreft een bewuste actie en dan is er sprake van zwaar plichtsverzuim.

De Cao geeft in hoofdstuk 9 een aantal mogelijkheden op te treden bij plichtsverzuim. Er zal door het management altijd met een genuanceerde blik, rekening houdend met alle omstandigheden in geval van een dergelijke overtreding geoordeeld moeten worden. Mocht zich onverhoopt een geval aandienen waarbij ontslag aan de orde is, wordt dit besluit pas genomen na toetsing door de directie.

(…)

4.Uitgangspunt is dat de veiligheid van onze passagiers, medeweggebruikers en chauffeurs niet in gevaar mag komen. Beleid is dan ook dat het management, planners en de ROV een chauffeur niet bellen tijdens zijn dienst. Mocht het onverhoopt nodig zijn dat een chauffeur gebeld moet worden tijdens de dienst, mag dit alleen in zijn/haar pauze. Het is voor het management, planners en de ROV eenvoudig genoeg om uit te zoeken wanneer iemand pauze heeft.

(…)

Tenslotte heeft de Ondernemingsraad OV de directie in het overleg gevraagd om het ontslag van de collega in Arnhem (de heer [persoon E]: toevoeging kantonrechter) te heroverwegen.

De directie geeft aan dit te zullen doen.”

Op 30 april 2015 publiceert de rayonmanager van Hermes het volgende bericht:

“Aan collega’s Arnhem,

In de afgelopen week heeft de directie van Connexxion overleg gevoerd met de OR Openbaar Vervoer van Connexxion. In dat overleg is een duidelijke gezamenlijk statement gemaakt m.b.t het mobiel bellen.

De OR van Connexxion heeft in dat overleg tevens gevraagd om het besluit tot het ontslag op staande voet aan de heer [persoon E] te willen heroverwegen, zodat er vanaf het moment van de werkonderbreking op 25 maart jl. een duidelijke lijn naar alle chauffeurs getrokken zou kunnen worden.

De directie heeft dat besluit heroverwogen en besloten het ontslag op staande voet in te trekken.

De heer [persoon E] zal vanaf een nader te bepalen moment in een andere functie dan chauffeur weer voor ons werkzaam zijn.”

Hermes onderbouwt het verzoek, kort samengevat, als volgt.

[verwerende partij] is op 30 maart 2015 op staande voet ontslagen, omdat hij tijdens de uitoefening van zijn rijdienst met een bus vol passagiers gedurende enige tijd niet handsfree aan het telefoneren was met zijn telefoon. Hermes heeft dat zeer hoog opgenomen, omdat [verwerende partij] wist, of althans behoorde te weten, dat het vasthouden van en bellen met een mobiele telefoon tijdens het rijden verboden is, het beleid daaromtrent kort daarvoor was aangescherpt in verband met het feit dat daags daarvoor zowel intern als in de media veel ophef was ontstaan rondom een buschauffeur die tijdens het rijden met zijn mobiele telefoon bezig was. De betreffende chauffeur is aanvankelijk als gevolg daarvan op staande voet ontslagen. Dit leidde tot een werkonderbreking op 25 maart 2015 door zo’n 130 collega-chauffeurs, waaronder [verwerende partij]. Ter gelegenheid daarvan heeft de heer [persoon D] de aanwezige medewerkers, waarbij hij expliciet met [verwerende partij] heeft gesproken, nog gewezen op het verbod om tijdens de rijdienst een mobiele telefoon te gebruiken.

[verwerende partij] is daarop tot twee keer toe in de gelegenheid gesteld een eerlijk antwoord te geven op de vraag of hij zijn mobiele telefoon had gebruikt tijdens het rijden op 26 maart 2015 en hij heeft die gelegenheid beide keren niet aangegrepen. Hij heeft steeds gezegd zich hiervan niets te kunnen herinneren. Nadat Hermes [verwerende partij] op 30 maart 2015 confronteerde met de camerabeelden van de rit op 26 maart 2015 had ontkennen geen zin meer. Op de camerabeelden is te zien dat [verwerende partij] tot twee maal toe niet handsfree belt met zijn mobiele telefoon en, in strijd met de regels, rokend de bus in loopt en zijn sigaret bij het plaatsnemen achter het stuur door de openstaande deur naar buiten gooit. Over het roken in de bus heeft [verwerende partij] in het gesprek op 30 maart 2015, voordat hij de camerabeelden had gezien, gezegd dat hij zijn sigaret al had weggegooid voordat hij in de bus was gestapt. Uit de camerabeelden blijkt tevens dat [verwerende partij] een poging doet de rook van de weggegooide sigaret weg te blazen en is op een ander moment zichtbaar dat hij een sigaret achter zijn oor heeft, een aansteker pakt, waarna de sigaret niet meer zichtbaar is achter zijn oor. Er zijn bij Hermes op 23 september 2008, 4 maart 2009, 7 september 2010, 22 november 2010 klachten over [verwerende partij] in verband met roken in de bus binnen gekomen. Op 25 november 2010 heeft [verwerende partij] daarvoor een disciplinaire maatregel in de vorm van een waarschuwing ontvangen. Daarnaast is er op 1 maart 2008 en 25 maart 2008 geklaagd over het feit dat [verwerende partij] aan passagiers geen vervoerbewijs heeft afgegeven, en verder is er op 11 november 2009 geklaagd over het feit dat [verwerende partij] de bus onbeheerd had achtergelaten.

Voorts voert Hermes aan dat er de laatste tijd in de media veel ophef is geweest over het gebruik van een mobiele telefoon tijdens het rijden door buschauffeurs. Passagiers en medeweggebruikers zijn zich meer en meer bewust van de gevaren en risico’s van het gebruik van de mobiele telefoon, waardoor zij niet langer accepteren dat buschauffeurs de wetgeving hierover aan hun laars lappen. Hermes sluit zich hierbij aan. Zij hanteert sinds enige tijd dan ook een harde lijn. De harde sanctielijn is door Hermes heel duidelijk tijdens de werkonderbreking op 25 maart 2015 uitgelegd.

Hermes acht het handelen van [verwerende partij] volstrekt onaanvaardbaar.

Hij heeft met zijn gedrag de grenzen van fatsoenlijk en verantwoord gedrag en (daarmee) goed werknemerschap ex artikel 7:611 BW ernstig overschreden. Hij heeft derhalve grovelijk zijn plichten veronachtzaamd die de arbeidsovereenkomst hem oplegt en is het vertrouwen van Hermes onwaardig geworden. Een vruchtbare voortzetting van de relatie is niet meer mogelijk. De oorzaak daarvan valt [verwerende partij] in ernstige mate te verwijten en ligt in zijn risicosfeer. Er zijn gelet op het verwijtbare en niet corrigeerbaar gebleken gedrag van [verwerende partij] geen termen aanwezig voor toekenning van een billijkheidsvergoeding.

[verwerende partij] voert verweer.

[verwerende partij] verwijst naar hetgeen door hem bij dagvaarding in het kort geding, strekkende tot wedertewerkstelling en loondoorbetaling, naar voren is gebracht.

In aanvulling daarop geldt nog het volgende.

De ‘harde lijn’ die Hermes wil gaan voeren, is geen vastgesteld beleid en is evenmin vastgelegd in een op juiste wijze tot stand gekomen of gewijzigd sanctiereglement. Er was en is dus geen sprake van een ‘harde lijn’ die bij de chauffeurs bekend mag worden verondersteld. Op 26 maart 2015 was er zelfs nog geen sprake van een voornemen van Hermes om tot een nieuw, strenger sanctiebeleid te komen. Dat is pas op 23 april 2015 aan de medewerkers bekend gemaakt. Voorheen was het bij Hermes gebruikelijk om een boete van € 230,- en daarnaast als extra sanctie de disciplinaire maatregel op te leggen, te weten inhouding van een dagloon op het salaris.

De door Hermes gestelde harde lijn en zelfs het vastgestelde sanctiebeleid kent bij Hermes voorts vele gezichten. Hermes meet met meerdere maten en het is volstrekt onduidelijk waarom het ontslag op staande voet van [verwerende partij] niet gelijk als bij de andere chauffeurs is ingetrokken. Niet is gebleken dat [verwerende partij] de verkeersveiligheid concreet in gevaar heeft gebracht. Hij heeft evenmin gelogen over zijn overtreding; hij kon het zich niet herinneren.

[verwerende partij] is een van de langst in dienst zijnde chauffeurs. Hij heeft nog nooit een slechte beoordeling gehad. Het rookgedrag is een aantal malen aan de orde geweest, maar heeft nimmer geleid tot een verdergaande maatregel dan een waarschuwing. Dit rookgedrag is een ten behoeve van het ingediende verzoek gezochte reden.

Een beëindiging van het dienstverband heeft voor [verwerende partij] verstrekkende gevolgen.

Dit klemt te meer nu als bewijs tegen [verwerende partij] de camerabeelden zijn gebruikt. Namens de OR Hermes is inmiddels een verzoekschrift ingediend bij de rechtbank Oost Brabant waarin wordt verzocht om Hermes met onmiddellijke ingang te verbieden camerabeelden tegen haar werknemers te gebruiken.

Het gaat in deze zaak niet om een verstoorde arbeidsverhouding met [verwerende partij], maar om de angst van Hermes voor publiekelijk gezichtsverlies.

Primair verzoekt [verwerende partij] dan ook om afwijzing van het verzoek van Hermes, subsidiair om bij ontbinding aan hem een vergoeding toe te kennen van € 285.000,-- bruto.