Uitspraken

" 1.3 Motiveringen in het kader van de Aanbestedingswet

(…)

Deze aanbesteding is onderverdeeld in vijf (5) percelen. Per perceel zal met één (1) Opdrachtnemer een raamovereenkomst worden gesloten. De perceelindeling is als volgt:

1. Noord: Groningen, Friesland en Drenthe

2. Oost: Overijssel. Gelderland en Flevoland

3. West 1: Noord-Holland en Utrecht

4. West 2: Zuid-Holland en Zeeland

5. Zuid: Noord-Brabant en Limburg

Aan een inschrijver worden maximaal twee (2) percelen gegund. (…)

(…)

a. De inschrijver heeft in de periode van vijf jaar voorafgaande aan de uiterste datum voor ontvangst van de inschrijvingen, ten minste één opdracht (project) in de bouwsector (GWW) uitgevoerd met een overeengekomen bedrag (aannemingssom) of gefactureerd bedrag gelijk aan of groter dan 200.000,- euro, exclusief omzetbelasting, waarbij de inschrijver was belast met de dagelijkse organisatie en leiding van de opdracht (het projectmanagement) en de inschrijver jegens de opdrachtgever eindverantwoordelijk was voor de uitvoering van de opdracht.

De opdracht is op een vakkundige en regelmatige wijze uitgevoerd en opgeleverd binnen de overeengekomen termijn (verleend uitstel van oplevering daarin begrepen).

b. De inschrijver heeft in de periode van vijf jaar voorafgaande aan de uiterste datum voor ontvangst van de inschrijvingen, ten minste één opdracht (project) uitgevoerd waarbij het verzorgen van verkeersmaatregelen op autosnelwegen bij integrale opdrachten (design, engineering, uitvoering en verkeersmaatregelen) deel uit maakt.

c. De inschrijver heeft in de periode van vijf jaar voorafgaande aan de uiterste datum voor ontvangst van de inschrijvingen, ten minste één opdracht (project) uitgevoerd waarbij het integraal (engineeren, leveren en plaatsen) verzorgen van bewegwijzering deel uit maakt, die valt binnen de scope van dit contract.

d. De inschrijver heeft in de periode van vijf jaar voorafgaande aan de uiterste datum voor ontvangst van de inschrijvingen, ten minste één opdracht (project) uitgevoerd waarbij het maken van een engineeringsplan voor bewegwijzering deel uit maakt, die valt binnen de scope van dit contract.

De aanbesteder is gerechtigd navraag te doen bij de betreffende opdrachtgever, dan wel inzage te verlangen in contractdocumenten betreffende de referentieopdracht(en).

Om aan te tonen dat wordt voldaan aan de in dit lid gestelde geschiktheidseisen is toerekening van technische bekwaamheid op grond van de referentieopdracht(en) of werkzaamheden uitgevoerd door andere ondernemers (in een samenwerkingsverband), door zelfstandige hulppersonen (onderaannemers, leveranciers, etc.) uitsluitend mogelijk overeenkomstig het bepaalde in lid 5.

Indien de inschrijver zich beroept op de financiële en economische draagkracht en /of technische bekwaamheid van andere natuurlijke of rechtspersonen dient de inschrijver:

a. de aanbesteder aan te tonen dat hij daadwerkelijk en onherroepelijk kan beschikken over de voor de uitvoering van de opdracht noodzakelijke middelen van die andere natuurlijke of rechtspersonen; en

b. voor wat betreft de technische bekwaamheid, die andere natuurlijke of rechtspersonen ook daadwerkelijk en onherroepelijk in te zetten bij de uitvoering van de opdracht, voor zover het de onderdelen betreft waarop de technische bekwaamheid betrekking heeft. Indien de opdracht aan de inschrijver wordt verleend is hij tot deze inzet verplicht.

(…)

Algemeen

De beoordeling van de inschrijvingen en de uiteindelijke opdrachtverlening zal plaatsvinden op grond van het gunningscriterium 'Economisch Meest Voordelige Inschrijving' (EMVI). Om te bepalen welke inschrijving de economisch meest voordelige is, worden de inschrijvingen beoordeeld overeenkomstig de beoordelingsprocedure opgenomen in paragraaf 4.2.

(…)

Volgorde gunning van percelen

De percelen worden afzonderlijk gegund aan de voor het betreffende perceel economisch meest voordelige inschrijving. Aan een inschrijver wordt maximaal 2 percelen gegund.

De volgorde waarop de percelen gegund worden zal geschieden op volgorde van economisch meest voordelig inschrijving tot de economisch minst voordelige inschrijving, waarbij alle inschrijvingen (ongeacht het perceel) in volgorde worden gezet. Het perceel met de in totaal laagste fictieve inschrijvingssom zal als eerste aan de desbetreffende inschrijver gegund worden, etc.

Indien aan een inschrijver twee percelen zijn gegund, komt deze inschrijver vervolgens niet meer in aanmerking voor gunning van de overige percelen, ook niet als deze de economisch meest voordelige inschrijving heeft gedaan voor (één van) deze percelen. In dat geval komt de eerstvolgende inschrijver met de dan economisch meest voordelige inschrijving voor het betreffende perceel in aanmerking voor gunning.

(…)

Indien voor één of meerdere percelen geen inschrijvingen zijn ontvangen, dan wel dat de voor een perceel economisch meest voordelige inschrijving voor de Opdrachtgever als onaanvaardbaar wordt aangemerkt, kan de Opdrachtgever voor het betreffende perceel of betreffende percelen de procedure vervolgen met de onderhandelingsprocedure met voorafgaande aankondiging."

Het bij de aanbestedingsprocedure behorende document "Vraagspecificatie Algemeen (Engineering en Construct)" vermeldt onder meer:

"1.4.2. Relatie Opdrachtgever – Opdrachtnemer

De Overeenkomst beoogt een andere relatie tussen Opdrachtgever en Opdrachtnemer dan bij de voorheen gebruikte contracten. Er is geen sprake meer van fabrikanten die alleen leveren en aannemers die vrijwel uitsluitend uitvoeren, maar van een Opdrachtnemer die de integrale realisatie van bewegwijzerings-projecten verzorgd. (…)

(…)

De Scope

De Overeenkomst omvat het integraal uitvoeren van bewegwijzeringsprojecten, met inbegrip van alle voor de realisatie benodigde werkzaamheden."

" Betreft Inschrijvings- en beoordelingsdocument, paragraaf 3.3, lid 3b t/m 3d

Uit deze geschiktheidseis maken wij op dat de inschrijver een opdracht uitgevoerd moet hebben, waarbij de inschrijver zelf niet de verkeersmaatregelen verzorgd / uitgevoerd hoeft te hebben, maar bij een combinant dan wel onderaannemer ondergebracht heeft.

a) Is onze redenering correct?

b) Indien onze redenering correct is, geldt deze redenering dan ook voor de geschiktheidseisen als genoemd in lid 3c en lid 3d?

c) Indien onze redenering niet correct is, geldt dit dan ook voor de geschiktheidseisen als genoemd in lid 3c en lid 3d?

Antwoord Vrijgegeven: 21-11-2014

a) Deze redenering is niet correct. Zie beschrijving bij geschiktheidseis 3b. Dit antwoord is ook van toepassing op de geschiktheidseisen 3c en 3d.

b) n.v.t.

c) Ja.

(…)

Betreft Inschrijvings en beoordelingsdocument 3.3

161 Vraag

Kunt u bevestigen dat een aannemer die zelf bij bepaalde uitgevoerde werkzaamheden aan wegen, de engineering van de door hem geleverde en geplaatste bewegwijzeringsobjecten (portalen, VDC’s, wegwijzers) heeft overgelaten aan een producent van bewegwijzeringsobjecten (portalen, VDC’s, wegwijzers), die producent in zijn team moet meenemen bij inschrijving – bijvoorbeeld als benoemde onderaannemer – om zich op die ervaring te kunnen beroepen?

Antwoord Vrijgegeven: 27-11-2014

Nee, dat gaat aanbesteder niet bevestigen.

Betreft Inschrijvings en beoordelingsdocument 3.3 3c

162 Vraag

U vraagt in paragraaf 3.3. (lid 3 sub c) om ervaring met integrale verzorging van bewegwijzering. Dat heeft u uitgewerkt in engineeren, leveren en plaatsen. Kunt u bevestigen dat:

- Engineeren het ontwerpen én dimensioneren van de volledige constructie bestaande uit portaal/VDC én wegwijzer omvat?

- Leveren het aanleveren van een zelf ge-engineerd (en zelf of door een derde geproduceerd) bewegwijzeringsobeject omvat?

- Plaatsen het fysiek neerzetten in het werk van een bewegwijzeringsobject omvat?

Antwoord Vrijgegeven: 27-11-2014

Nee, dat bevestigt aanbesteder niet.

Met de ervaringseis wordt bedoeld dat Inschrijver ervaring heeft met het integraal verzorgen van bewegwijzering.

(…)

Betreft Inschrijvings- en beoordelingsdocument, paragraaf 3.3, lid 3b t/m 3d

166 Vraag

Wij maken uit deze geschiktheidseisen op dat een inschrijver niet zelfstandig een project uitgevoerd hoeft te hebben. Hiermee kan niet worden geborgd dat een inschrijver zelf technisch bekwaam is met deze geschiktheidseisen, anders dan de aantoonbaarheid in referenties. Is onze redenering correct?

Antwoord Vrijgegeven: 27-11-2014

Dat klopt, als maar wordt voldaan aan artikel 3.3. lid 5 van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument."

"Op 16 december 2014 is aanbesteed conform het ARW 2012 de opdracht volgens contract zaaknummer 31098552, betreffende het engineeren, leveren en plaatsen van bewegwijzering, inclusief bijkomende werkzaamheden, voor wegbeheerders binnen Nederland.

De opdracht is verdeeld in 5 percelen. Op elk perceel diende afzonderlijk ingeschreven te worden. U heeft ingeschreven op 5 percelen.

In totaal zijn inschrijvingen ontvangen van 7 partijen. Kortheidshalve verwijs ik u naar het proces-verbaal van Opening van de Inschrijvingen, dat u reeds eerder is toegezonden.

Als gunningcriterium geldt de economisch meest voordelige inschrijving, EMVI. In het Inschrijvings- en beoordelingsdocument zijn de gehanteerde gunningscriteria en de beoordelingsmethodiek weergegeven.

Van de ontvangen inschrijvingen zijn de inschrijvingen van 3 partijen niet in de beoordeling betrokken, omdat die partijen niet in aanmerking komen voor de opdracht. De inschrijvingen van de overige inschrijvers zijn in de beoordeling betrokken.

In de bijlage bij deze brief treft u een overzicht aan van de inschrijvingssommen en de fictieve inschrijvingssommen van die inschrijvers, alsmede een overzicht van uw eigen scores ter zake de gunningscriteria.

Elk perceel wordt afzonderlijk opgedragen. De methode voor gunning van de opdracht voor een bepaald perceel is beschreven In par. 4.3 van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument.

Hierbij bericht ik u dat mijn gunningsbeslissing ex ARW 2012, inhoudt dat ik voornemens ben de opdracht, per perceel, te gunnen als volgt:

U komt niet in aanmerking voor de gunning van de opdracht omdat uw inschrijvingen niet de economisch meest voordelige inschrijvingen zijn.

Op basis van de EMVI-beoordeling komen bovengenoemde winnende inschrijvers voor de opdracht in aanmerking. De score op de kwaliteitscriteria staan in bijlage 1. Deze scores in combinatie met de aangeboden prijzen hebben tot gevolg dat de inschrijvingen van bovengenoemde winnende inschrijvers de economisch meest voordelige zijn. Zie hiertoe het in bijlage toegevoegde overzicht. Daarbij vindt u tevens een overzicht van uw eigen scores ter zake de gunningscriteria.

De door u behaalde score(s) op de criteria/het criterium licht ik in bijlage 2 toe."

"Van alle inschrijvers is gecontroleerd of zij voldoen aan de geschiktheidseisen. Dat is gebeurd aan de hand van de referentieopdrachten die zij bij inschrijving hebben verstrekt. Indien nodig zijn nadere toelichtingen aan de inschrijvers gevraagd. Bij de controle is nagegaan of de ervaring waaraan een geschiktheidseis refereert aan de inschrijver kan worden toegerekend, hetzij doordat het eigen ervaring betreft, hetzij door een beroep op de ervaring van een derde. Dit mede gelet op het bepaalde In par. 3.3, lid 4, laatste alinea, van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument.

U stelt in uw brief: "Indien een inschrijver een referentieproject opvoert om aan de geschiktheidseisen te voldoen dient zij zelf de betreffende werkzaamheden/leveranties te hebben uitgevoerd. Mochten de betreffende werkzaamheden/leveranties zijn uitgevoerd door een partner of subcontractor, dan dient deze partner of subcontractor in de onderhavige aanbestedingsprocedure te worden opgevoerd en bekendgemaakt". Dit is onjuist.

De eisen in lid 3.3, sub c en d hebben betrekking op ervaring met uitvoering van een opdracht, waarvan bewegwijzering onderdeel uitmaakt. De Inschrijver dient derhalve (regie) ervaring met de uitvoering van een opdracht te hebben, inschrijver hoeft echter niet het betreffende (operationele) werk zelf te hebben uitgevoerd.

Voor wat betreft de geschiktheidseis in par. 3.3, lid 3, sub d, van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument, waaraan u in uw brief refereert, is door de aanbesteder vastgesteld dat de inschrijvers BAM Wegen BV en [B] BV voldoen aan de betreffende eis.

Ik wijs u er op, zoals hiervoor reeds aangegeven, dat de eis niet ziet op het hebben van ervaring met het opstellen van een engineeringsplan voor bewegwijzering. Er wordt ervaring verlangd met uitvoering van een opdracht, waarvan het maken van een engineeringsplan voor bewegwijzering deel uit maakt. Zowel door BAM Wegen B.V. als door [B] B.V., is op basis van referentieopdrachten aangetoond dat aan de eis wordt voldaan. De betreffende engineeringsplannen voldoen, naar het oordeel van de aanbesteder, aan de eisen OE010 en OE020.

BAM Wegen B.V. voldoet eigenstandig aan de eis; hij heeft een opdracht uitgevoerd, waarvan het opstellen van een engineeringsplan voor bewegwijzering deel uit maakt.

[B] B.V. heeft zich voor deze eis beroepen op een derde; die derde heeft een opdracht uitgevoerd waarvan het maken van een engineeringsplan voor bewegwijzering deel uit maakt.

Ter zake zijn door [B] B.V. de vereiste gegevens en verklaringen, conform par. 2.3.1, lid 9 van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument, bij de inschrijving gevoegd.

Door de betreffende inschrijvers is, naar oordeel van de aanbesteder, voldoende aangetoond dat zij voldoen aan de geschiktheidseisen.

Er bestaat voor de aanbesteder geen enkele aanleiding om te veronderstellen dat BAM Wegen B.V. of [B] B.V. hun leveringsverplichtingen conform het contract niet zouden (kunnen) nakomen."

Na wijziging van eis vordert [A] - zakelijk weergegeven - de Staat op straffe van verbeurte van een dwangsom te gebieden:

primair

I. opnieuw te beoordelen of de inschrijvingen van BAM en [B] voldoen aan de geschiktheidseisen zoals vermeld in § 3.3 lid 3 sub b, c en d van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument, in het bijzonder of BAM en [B] een referentieopdracht hebben ingediend waarbij zij - of een derde waarop zij zich overeenkomstig het bepaalde in § 3.3 lid 5 van dat document beroepen - de volgende onderdelen zelf hebben uitgevoerd:

• het verzorgen van verkeersmaatregelen op autosnelwegen bij integrale opdrachten (design, engineering, uitvoering en verkeersmaatregelen),

• het integraal (engineeren, leveren en plaatsen) verzorgen van bewegwijzering binnen de scope van het contract,

• het maken van een engineeringsplan voor bewegwijzering dat valt binnen de scope van het contract;

II. de inschrijvingen van BAM en [B] als ongeldig terzijde te leggen indien:

• blijkt dat BAM en [B] de herbeoordeling niet doorstaan, of

• reeds (direct) duidelijk is voor de voorzieningenrechter dat BAM en [B] de herbeoordeling niet zullen doorstaan;

III. de opdracht - voor zover de Staat deze nog in de markt wil zetten - te gunnen overeenkomstig het bepaalde in § 4.3 van het Inschrijvings- en beoordelingsdocument, dat wil zeggen het gunnen van, na een eventuele ongeldigverklaring, vrijgekomen percelen aan de opvolgende geldige inschrijvers, waarbij het laatste perceel mogelijk via de onderhandelingsprocedure dient te worden gegund;

subsidiair

IV. de aanbestedingsprocedure te beëindigen en over te gaan tot heraanbesteding, met uitnodiging van [A];

een en ander met veroordeling van de Staat in de proceskosten.

Samengevat voert [A] daartoe het volgende aan.

Voor zover de gunningsbeslissing inhoudt dat percelen aan BAM en [B] worden gegund is deze onrechtmatig. Hun inschrijvingen voldoen namelijk niet aan de onder 3.3 lid 3 sub b, c en d vermelde geschiktheidseisen. Ingevolge die eisen dient een inschrijver door middel van de door hem op te geven referenties aan te tonen dat hij zelf de vereiste ervaring heeft voor wat betreft de in die bepalingen opgenomen specifieke werkzaamheden, te weten: (i) het verzorgen van verkeersmaatregelen op autosnelwegen, (ii) het integraal verzorgen van bewegwijzering en (iii) het maken van een engineeringsplan voor bewegwijzering, dan wel dat hij dienaangaande een beroep doet op een derde, die vervolgens ook door hem zal worden ingezet bij de uitvoering van die werkzaamheden. BAM en [B], althans hun inschrijvingen, voldoen daaraan niet. Blijkens de - onder 2.9 - vermelde brief van 29 januari 2015, stelt Rijkswaterstaat zich op het standpunt dat van de inschrijver niet wordt verwacht dat hij de hiervoor vermelde specifieke werkzaamheden zelf heeft uitgevoerd, dan wel dat hij zich beroept op een derde die dat heeft gedaan, maar dat van hem (slechts) wordt verlangd dat hij regie-ervaring heeft ter zake van een project waarvan die werkzaamheden deel uitmaken. Een dergelijke uitleg volgt echter niet uit de aanbestedingsstukken. Dat betekent dat Rijkswaterstaat de inschrijvingen heeft beoordeeld op basis van een onjuiste uitleg van de geschiktheidseisen, zodat tot herbeoordeling van de inschrijvingen moet worden overgegaan. Voor zover moet worden geoordeeld dat Rijkswaterstaat in de brief van 29 januari 2015 een nieuwe uitleg heeft gegeven aan de geschiktheidseisen, zal de opdracht moeten worden heraanbesteed. Dit laatste zal ook het geval behoren te zijn, indien de uitleg van de eisen door Rijkswaterstaat voor juist moet worden gehouden. In dat geval is namelijk sprake van onduidelijke en/of dubbelzinnige eisen.