Uitspraken

Poging moord en voorbedachte raad

Voor een bewezenverklaring van voorbedachte raad is volgens vaste jurisprudentie vereist dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of genomen besluit en dat hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap heeft gegeven. Volgens recente jurisprudentie van de Hoge Raad hangt het sterk af van de gelegenheid tot nadenken, maar ook van de overige feitelijke omstandigheden waaronder het feit is begaan alsmede de gedragingen van verdachte voor en tijdens het begaan van het feit of de voorbedachte raad bewezen kan worden. Daarbij geldt dat de gelegenheid zich in beginsel moet voordoen vóórdat met de uitvoering van het besluit is begonnen.5

Gelegenheid

Uit de aangifte van [slachtoffer] en de verklaringen van verdachte leidt de rechtbank af dat verdachte voordat hij met de uitvoering van zijn voorgenomen daad begon, op meerdere momenten de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen daarvan.

Verdachte heeft zelf verklaard dat hij rond 00.30 uur naar bed is gegaan, dat hij niet kon slapen, omdat hij zich depressief voelde en dat hij heel erg in de war was. Hij heeft zitten nadenken en speelde met de gedachte om een einde te maken aan zijn leven, maar wist niet goed of hij het wel echt wilde. Volgens verdachte besloot hij op enig moment een afscheidsbrief te schrijven. Nadat hij deze brief had geschreven heeft hij zijn kamer verlaten met zijn zakmes en telefoon bij zich.6

Hij heeft verder verklaard dat hij voordat hij de kamer van [slachtoffer] binnenging, enige tijd op de gang heeft gelopen met het opengeklapte mes in zijn handen, dat hij water is gaan drinken in de keuken en bij twee huisgenoten heeft aangeklopt, maar dat deze niet thuis waren. Hij wilde om hulp wilde vragen, aldus verdachte, vanwege zijn depressieve gevoelens en zijn wens zich van het leven te beroven. Met krijtjes heeft hij een tekst op het bord aan de buitenkant van [slachtoffer]’s deur geschreven: “All we are is dust in the wind”. Hij heeft vervolgens bij haar aangeklopt, maar zij reageerde niet. Daarop is hij haar kamer ingegaan en bij haar bed gaan staan.7 Volgens verdachte was hij tussen 03.30 uur en 04.30 uur in de kamer van [slachtoffer], maar weet hij niet meer precies hoe lang hij daar was. Het kan volgens hem 10 minuten of een uur geweest zijn.8

Vaststaat dat de politie om 04.45 uur een melding kreeg dat er op de [adres] in Leiden een geweldsincident had plaatsgevonden. 9

[slachtoffer] heeft over het tijdsbestek waarin verdachte in haar kamer was verklaard dat ze nog niet heel diep in slaap was toen ze iemand vrij hard hoorde kloppen aan de deur. Ze hoorde het mandje met krijtjes dat aan de buitenkant van haar deur hing vallen en ze dacht bij haar aangifte dat verdachte toen haar kamer is binnengekomen. Ze kan zich verder herinneren dat ze wakker werd, dat ze zich omdraaide in haar bed en dat ze toen verdachte op de trap van haar bed zag staan. Zijn lichaam kwam boven het bed uit. Ze vroeg wat hij kwam doen, maar hierop antwoordde verdachte niet. Vervolgens kwam hij op haar bed. Zij vroeg hem weer wat hij kwam doen en weer antwoordde hij niet, hij zei helemaal niets tegen haar. Verdachte keek haar aan en kwam op haar af, maar dit ging niet heel snel. Ze dacht dat hij bij haar in bed wilde kruipen (hij deed dit wel vaker en zij keek daar niet van op). Op een gegeven moment zag ze dat verdachte zijn armen uitstrekte. Ze was al die tijd niet bang, maar vond het wel eng dat hij niets zei. Vervolgens voelde ze dat verdachte haar bij haar nek pakte en haar nek heel stevig vasthield. Op dat moment raakte ze in paniek en is ze gaan tegenstribbelen. Wat er daarna gebeurde ging heel snel.10

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte door zijn geestestoestand – versterkt door zijn aanzienlijk alcoholgebruik die dag – heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, waardoor hij in het geheel geen gelegenheid tot beraad heeft gehad.

De rechtbank volgt de verdediging niet in die opvatting.

Dat verdachte slechts naar [slachtoffer] ging omdat hij hulp wilde zoeken en met haar wilde praten, acht de rechtbank niet aannemelijk geworden nu verdachte, hoewel hij – zo blijkt uit de verklaring van [slachtoffer] – tweemaal gevraagd is wat hij kwam doen, geen woord heeft geuit. Bij het scenario dat hij hulp wilde en wilde praten, past ook niet dat verdachte niet alleen de kamer van [slachtoffer] binnen is gegaan maar ook de ladder naar haar bed heeft beklommen met een geopend zakmes in zijn hand. Voor het inroepen van hulp en (slechts) praten is een geopend zakmes immers niet nodig.

Ook voor het scenario dat verdachte zichzelf met het mes wilde verwonden bevat het dossier geen aanwijzingen. Niet alleen heeft verdachte het mes niet daadwerkelijk voor zichzelf gebruikt, maar ook van een poging daartoe, al dan niet in de kamer van [slachtoffer], is niet gebleken.

Dat bij verdachte sprake is geweest van een hevige gemoedsopwelling is evenmin af te leiden en valt ook niet te rijmen met de rustige toestand waarin hij volgens [slachtoffer] verkeerde toen hij op de ladder stond en bij haar op het bed kwam, noch met de omstandigheid dat [slachtoffer] pas bang werd, toen verdachte haar daarna stevig bij haar nek pakte. Dronkenschap lijkt tot slot geen rol gespeeld te hebben, nu verdachte heeft verklaard dat hij die avond na 23.00 uur geen alcohol meer had gedronken,11 terwijl hij volgens [slachtoffer] niet opvallend onder invloed van alcohol was toen hij naar zijn kamer ging12.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank aannemelijk geworden dat verdachte zich op meerdere momenten heeft kunnen beraden op het te nemen besluit of genomen besluit en niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling. Verdachte heeft dus de gelegenheid gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap kunnen geven.

De rechtbank overweegt voorts dat zij in de wijze van uitvoering door verdachte van zijn voorgenomen besluit een bevestiging vindt dat sprake was van voorbedachte raad (en niet van een ogenblikkelijke gemoedsopwelling).

Zo heeft [slachtoffer] verklaard dat ze op het moment dat ze in paniek raakte, is gaan tegenstribbelen. Ze is toen op haar buik terecht gekomen en heeft geprobeerd de handen van verdachte van haar nek te halen, maar dit lukte niet. Vervolgens voelde ze iets kouds aan de rechterkant van haar nek en zag ze het zakmes van verdachte. Ze voelde dat ze omhoog werd getrokken en dat verdachte zijn hand voor haar mond deed. Verdachte probeerde een paar keer met het mes bij de voorkant van haar hals te komen. Hierop heeft ze heel hard geschreeuwd en geprobeerd het mes weg te duwen en vast te pakken. Ze riep dat ze niet dood wilde. Ondertussen zei verdachte nog steeds niets en bleef hij doorgaan. Voor haar gevoel ging verdachte steeds met het mes naar haar keel en probeerde zij het mes weg te duwen.13

Verdachte heeft hierover verklaard dat hij zich niet meer herinnert wat er is gebeurd tussen het moment dat hij de trap op klom en het moment dat hij [slachtoffer] hoorde zeggen: “Nee [verdachte], ik wil niet dood”. Hij zag toen het mes in zijn bebloede handen. Ook heeft hij gezegd dat het zo gegaan moet zijn zoals [slachtoffer] in haar aangifte heeft verklaard.14

Gelet op het voorgaande constateert de rechtbank dat verdachte op beheerste en vastberaden wijze te werk is gegaan, waarbij hij zich (aanvankelijk) niet heeft laten weerhouden door de vragen die [slachtoffer] stelde, noch door haar tegenstribbelen, haar terugvechten en haar geschreeuw. Het op kalme wijze benaderen van [slachtoffer] (met opengeklapt mes de kamer binnen gaan, bij haar bed gaan staan en via de ladder op haar bed klimmen), het stevig bij de nek pakken (en vermoedelijk ook omdraaien zodat ze op haar buik terechtkwam), het haar vervolgens van achteren omhoog trekken, terwijl hij zijn hand voor haar mond deed, en het daarna maken van snijbewegingen met het mes aan de voorkant van haar hals, past naar het oordeel van de rechtbank veel beter bij een voorgenomen besluit om iemand de keel door te snijden dan bij een aanval die het gevolg is van een ogenblikkelijke gemoedsopwelling. Bij zo’n gemoedstoestand zouden immers eerder ongerichte steekbewegingen te verwachten zijn. Het waargenomen letsel bestond daarentegen uit snijwonden, met name in de hals/nek regio (de snijwonden op handen en vingers ontstonden doordat zij het mes bij haar hals weg probeerde te duwen).

Dat sprake is geweest van voorbedachte raad, blijkt naar het oordeel van de rechtbank ook uit een aan [slachtoffer] gerichte passage in de afscheidsbrief en de ter terechtzitting gegeven toelichting van verdachte daarop alsmede uit de verklaring die verdachte bij de politie heeft afgelegd.

In de afscheidsbrief heeft verdachte geschreven:

[slachtoffer], ik ben een klootzak, zelf kan ik het niet dus heb ik een stok achter de deur nodig. Dat ben jij ! wrong time wrong place.

Soms kan het leven heel hard zijn. 15

Ter zitting heeft verdachte desgevraagd verklaard dat deze passage ging over het laatste wat moest gebeuren, waardoor hij zou beseffen dat hij niet meer verder wilde.16

Bij de politie heeft verdachte kort na het gebeurde het volgende verklaard:

“V: Op welke manier heb je haar dan hierin meegetrokken?

Door naar haar kamer te gaan. Dat ik het niet meer ziet zitten wil niet zeggen dat zij het ook niet meer ziet zitten. Emoties… dat zijn dan misplaatste emoties...dat krijg je dus als je dingen opkropt. Dan heb je op een gegeven moment een emmer vol en dan moet je het even kwijt. En dan degene die de druppel was die de emmer deed overlopen krijgt dan de volle laag. In dit geval was dat dus [slachtoffer].”17

Conclusie

Nu verdachte over het waarom van zijn gedrag slechts zeer ten dele en vaag heeft verklaard dient de rechtbank op basis van de zich in het dossier bevindende bewijsmiddelen het meest waarschijnlijke scenario vast te stellen.

Op grond van voormelde verklaringen van verdachte en genoemde passage uit de afscheidsbrief, acht de rechtbank het meest aannemelijke scenario het scenario waarbij verdachte zich in de nacht van 8 op 9 juni 2013 van het leven wilde beroven, maar zich daartoe niet zonder meer in staat achtte. De “stok achter de deur” waarover verdachte in zijn afscheidsbrief schreef, bestond uit het doden van [slachtoffer]. Door dat te doen zou hij ten volle beseffen dat hij niet meer verder wilde en zou hij zichzelf wel van het leven móeten beroven. Hierbij past dat verdachte, naar zijn zeggen, na het verlaten van [slachtoffer]’s kamer op het dak heeft gestaan om eraf te springen.18

Naar het oordeel van de rechtbank past dit scenario ook goed bij de proceshouding van verdachte, die tot op heden geen inzicht heeft gegeven in de beweegredenen voor zijn handelen. Hij heeft verklaard dat hij zich van het gebeurde zelf niets meer kan herinneren. Dit is echter in tegenspraak met zijn eerste verklaring bij de politie waarin hij aangeeft dat hij het verhaal eigenlijk wel wilde vertellen maar dat hij dat niet mocht van zijn advocaat. Uit het rapport van de deskundigen van het Pieter Baan Centrum blijkt verder dat hij zich bij nauwkeurig doorvragen nog wel het een en ander weet te herinneren van het bewuste moment. Dit maakt dat de rechtbank zich niet aan de indruk kan onttrekken dat verdachte zich direct na het gebeuren wel degelijk kon herinneren wat er precies is gebeurd en waarom hij het heeft gedaan, maar dat hij daarover – al dan niet op instigatie van zijn advocaat – niet nader wílde verklaren.

De rechtbank wordt in haar overtuiging gesterkt door de bevindingen van de deskundigen van het Pieter Baan Centrum dat het uitgesloten is dat bij verdachte sprake was van een dissociatieve toestand met amnesie.

Op grond van het voorgaande acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte op 9 juni 2013 in Leiden opzettelijk en met voorbedachten rade heeft geprobeerd [slachtoffer] van het leven te beroven, door haar met zijn zakmes meermalen in haar hals te snijden.