Uitspraken

In deze zaak moet het belang van [eiser] bij de bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer worden afgewogen tegen het belang van De Volkskrant bij persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Tussen deze grondrechten bestaat geen rangorde. Aan de hand van de omstandigheden van het geval moet worden nagegaan welk grondrecht zwaarder weegt.

Volgens [eiser] heeft het plaatsen van de foto effect op de positie en het imago van moslims in Nederland en wordt daardoor de gedachte gevoed dat de combinatie Arabisch uiterlijk en baard in verband staat met terrorisme of dreiging daarvan.

Allereerst kan [eiser] in dit kort geding alleen optreden voor zichzelf en niet voor de rest van de Islamitische gemeenschap in Nederland. Verder blijkt uit het hiervoor onder 2.4. weergegeven bericht van de hoofdredacteur van De Volkskrant dat de fotograaf in het uur dat hij daar stond drie van de zes aanhoudingen goed heeft kunnen fotograferen en dat het in alle drie de gevallen ging om een bestuurder met een moslim-achtig uiterlijk. Dat is op dit moment nu eenmaal de werkelijkheid en die moet de krant kunnen weergeven. Uit de uitlatingen die [eiser] later op de radio bij FunX heeft gedaan blijkt overigens dat hij zelf ook ervan uitging dat hij ‘honderd procent aan de kant zou worden gehaald’.

In het kader van de bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer heeft [eiser] zich op zijn portretrecht (artikel 21 Auteurswet) beroepen. De in De Volkskrant geplaatste foto bevat inderdaad een duidelijk portret van [eiser] . De foto is gemaakt zonder zijn medeweten of toestemming en daarom kan [eiser] zich tegen openbaarmaking verzetten, voor zover hij hierbij een redelijk belang heeft (artikel 21 Auteurswet).

In dit geval is sprake van een foto die – met name gezien de tekst “Is Schiphol nog veilig?”, die in grote letters door de foto is afgedrukt – sterk geassocieerd kan worden met onveiligheid op de luchthaven Schiphol. Dit wordt versterkt door het beeld van de marechaussee en van de twee militairen op de achtergrond, allen in gevechtstenue en zwaarbewapend. De foto mag dan in de openbare ruimte zijn gemaakt, maar dat was op een moment dat [eiser] geen kant op kon, namelijk toen hij de hem ondervragende Marechaussee door het geopende raam te woord moest staan. Weliswaar bevat het bijbehorende artikel geen informatie over of verwijzing naar [eiser] als persoon, maar door het plaatsen van zijn portret bij deze tekst wordt op zijn minst de suggestie gewekt dat [eiser] iets te maken heeft met de kwestie of Schiphol nog wel veilig is. Nu het hier een ernstige kwestie betreft die de gemoederen in negatieve zin bezighoudt, stelt [eiser] zich terecht op het standpunt dat publicatie van zijn foto bij deze tekst inbreuk maakt op zijn persoonlijke levenssfeer, te meer nu het hier gaat om een paginabrede foto, waarop hij duidelijk herkenbaar is en die op de voorpagina van een landelijk dagblad is afgedrukt. Deze inbreuk treft [eiser] als persoon des te ernstiger, omdat hij een – zoals De Volkskrant omschrijft – moslim-achtig uiterlijk heeft en omdat onveiligheid in deze tijd sterk wordt geassocieerd met terrorisme vanuit islamitische hoek. Openbaarmaking van deze foto in de gekozen context (groot op de voorpagina met in grote letters “Is Schiphol nog wel veilig?” er doorheen ) heeft, zoals [eiser] ter zitting onweersproken heeft gesteld, tot gevolg gehad dat hij door tal van bezorgde familieleden is gebeld en dat hij door personen uit de kring van vrienden, bekenden en (ex)collega’s in negatieve zin is aangesproken op de foto. Ook is niet weersproken dat de foto via internet is opgedoken in Irak, zijn land van herkomst, waar dit (ook zonder dat men de tekst kan lezen) tot negatieve gevolgen voor hem kan leiden, bijvoorbeeld omdat hij daar vanwege de foto voor jihadist kan worden aangezien. De conclusie tot zover is dat [eiser] in beginsel een redelijk belang heeft zich te verzetten tegen de publicatie van zijn portret op de geschetste wijze.

De Volkskrant heeft zich beroepen op persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Het staat De Volkskrant zoals gezegd vrij de werkelijkheid dat bij dergelijke controles personen met een moslim-achtig uiterlijk eruit worden gepikt weer te geven. Het was echter niet noodzakelijk om [eiser] voor dit doel herkenbaar af te beelden. De Volkskrant had het algemene belang van informatievrijheid evengoed kunnen dienen zonder het belang van [eiser] bij bescherming van zijn privacy te schaden. Zij heeft zich het belang van degene wiens foto zij herkenbaar op de voorpagina plaatste onvoldoende aangetrokken.

De slotsom is dat het belang van [eiser] bij bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer zwaarder weegt dan de belangen van De Volkskrant bij persvrijheid en vrijheid van meningsuiting.

[eiser] maakt terecht aanspraak op een voorschot op (immateriële) schadevergoeding. Zoals hiervoor overwogen is hij door zijn omgeving veelal in negatieve zin op de publicatie aangesproken, wat gevoelens van angst, verdriet en irritatie opwekt. Tegenover dit psychisch nadeel dient een vergoeding te staan. Het spoedeisend belang bij toewijzing van een voorschot hierop is dat tegenover de vergaande inbreuk op de persoonlijke levenssfeer een prompte genoegdoening moet staan. De immateriële schadevergoeding (althans een voorschot daarop) zal worden bepaald op € 1.500,-, aangezien voldoende aannemelijk is dat de rechter in een eventuele bodemprocedure een vergoeding van tenminste dat bedrag zal toewijzen.

Voor rectificatie is geen plaats. Aan (plaatsing van) de foto zelf valt weinig te rectificeren, hoogstens aan de verkeerde indruk die deze kan hebben gewekt. Die indruk is echter voornamelijk ontstaan in de omgeving van [eiser] , bij zijn familie, vrienden en bekenden en anderen die hem op de foto hebben herkend. Die zullen genoeg hebben aan dit vonnis en de publiciteit daarover. Bij een rectificatie daarnaast in de krant of op de website heeft [eiser] onvoldoende belang.

Daarnaast heeft [eiser] gevorderd De Volkskrant te bevelen iedere verveelvoudiging of openbaarmaking van de foto te staken en De Volkskrant te bevelen schriftelijk opgave te doen van de namen en adressen van eenieder aan wie zij toestemming heeft gegeven de foto openbaar te maken. Deze vorderingen zijn niet toewijsbaar. Het oordeel dat De Volkskrant met het plaatsen van de foto de privacy van [eiser] heeft geschonden, is gebaseerd op de wijze waarop De Volkskrant die foto op 16 augustus 2016 heeft gepubliceerd, met name in combinatie met de tekst “Is Schiphol nog veilig?”. In dit kort geding kan niet worden voorzien op welke wijze en in welke context de foto in de toekomst door De Volkskrant of door een derde wordt gepubliceerd. Of dit dan wel of niet is gerechtvaardigd, kan pas worden beoordeeld op het moment van publicatie.

De vordering De Volkskrant te gebieden de negatieven en de kopieën van de foto aan [eiser] af te geven is evenmin toewijsbaar. Het gaat om een digitale foto waarvan geen negatieven bestaan. Het afgeven van kopieën van een digitale foto heeft geen zin.

Ook de vordering De Volkskrant te veroordelen in de buitengerechtelijke kosten is niet toewijsbaar. [eiser] heeft onvoldoende toegelicht welke buitengerechtelijke werkzaamheden zijn verricht.

Als op hoofdpunten in het ongelijk gestelde partij zal De Volkskrant worden verwezen in de proceskosten.