Uitspraken

Inleiding

1. In deze (brand)verzekeringszaak gaat het om een vraag van overgangsrecht met betrekking tot art. 7:942 (oud) BW. Deze bepaling gold van 1 januari 2006 tot 1 juli 2010 en bevatte een van de algemene regels afwijkende regeling voor de verjaring van de rechtsvordering tegen de verzekeraar tot het doen van een uitkering. Het tweede en derde lid houden het volgende in. Na stuiting van de verjaringstermijn die ingevolge het eerste lid drie jaren bedraagt, begint een nieuwe verjaringstermijn te lopen vanaf de dag volgende op die waarop de verzekeraar de aanspraak hetzij erkent hetzij bij aangetekende brief afwijst onder ondubbelzinnige vermelding van het in het derde lid vermelde gevolg, te weten dat de rechtsvordering bij afwijzing verjaart door verloop van zes maanden. De vraag die in deze zaak voorligt is de volgende. Brengt de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW op 1 januari 2006 mee dat een op dat moment lopende verjaringstermijn van drie jaar die volgens het voorheen geldende recht is aangevangen na een rechtsgeldige stuiting, wordt afgebroken en dat een nieuwe termijn van zes maanden gaat gelden die evenwel pas kan aanvangen indien de verzekeraar die de aanspraak niet erkent, de aanspraak bij aangetekende brief heeft afgewezen onder de ondubbelzinnige vermelding dat de rechtsvordering bij afwijzing verjaart door verloop van zes maanden? Betekent dit dat geen verjaring plaatsvindt zolang de verzekeraar de aanspraak niet afwijst op de aangegeven wijze of verjaart de rechtsvordering uiterlijk op het tijdstip waarop de lopende verjaringstermijn zou zijn voltooid?

2. In cassatie kan worden uitgegaan van de feiten die het gerechtshof Den Haag heeft vastgesteld in zijn arrest van 1 april 2014 (rov. 1):

i) [eiser] is, althans was, samen met zijn voormalige partner eigenaar van de woning aan de [a-straat] te [woonplaats] (hierna: de woning). Het risico van schade door brand was bij de rechtsvoorganger van Allianz verzekerd (hierna wordt zowel Allianz als haar rechtsvoorganger aangeduid als Allianz). Allianz heeft op 6 oktober 2003 onder polisnummer [001] aan [eiser] een zogeheten polis van woonhuisverzekering verstrekt. Hierin is een bedrag van € 242.300,- als verzekerd bedrag vermeld.

v) De verzekeringsovereenkomst is op 11 juni 2004 door Allianz beëindigd.

3. [eiser] heeft in eerste aanleg gevorderd Allianz te veroordelen tot nakoming van de verzekeringsovereenkomst door de schade te laten vaststellen conform de polisvoorwaarden en het aldus vast te stellen schadebedrag aan hem uit te keren, met rente en kosten.

4. De rechtbank Rotterdam is in haar tussenvonnis van 20 april 2011 (ECLI:NL:RBROT:2011:BQ6197, JA 2011/123) allereerst ingegaan op het verjaringsverweer van Allianz. Daarbij heeft zij overwegingen gewijd aan de betekenis van art. 7:942 (oud) BW zoals dat per 1 januari 2006 in werking is getreden alsmede aan het terzake geldende overgangsrecht. Zij heeft partijen in de gelegenheid gesteld zich bij akte nader over de kwestie van de verjaring uit te laten.

5. In haar tussenvonnis van 2 november 2011 (ECLI:NL:RBROT:2011:BU4430, S&S 2012/44, JIN 2012/20 m.nt. S. van ’t Hof) is de rechtbank tot de slotsom gekomen dat de vordering van [eiser] niet is verjaard, waarna zij toekwam aan een bespreking van de vraag of Allianz terecht heeft geweigerd uit te keren onder de door [eiser] afgesloten brandverzekering. De rechtbank zag aanleiding Allianz in de gelegenheid te stellen zich uit te laten over de vraag of zij nog bewijs wenst te leveren en zo ja, haar bewijsaanbod te concretiseren en te specificeren. Haar oordeel dat de vordering van [eiser] niet is verjaard, baseerde de rechtbank op de volgende overwegingen.

6. Bij vonnis van 14 december 2011 (ECLI:NL:RBROT:2011:BV5038, NJF 2012/118) heeft de rechtbank Rotterdam op verzoek van Allianz bepaald dat tussentijds hoger beroep kan worden ingesteld tegen het tussenvonnis van 2 november 2011, waarna Allianz hoger beroep heeft aangetekend.

7. Het gerechtshof Den Haag heeft bij arrest van 1 april 2014 het vonnis van de rechtbank van 2 november 2011 vernietigd en opnieuw recht doende de vordering van [eiser] afgewezen.

8. [eiser] heeft tijdig cassatieberoep ingesteld tegen het arrest van het hof. Allianz heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep. Partijen hebben de zaak schriftelijk toegelicht, waarna [eiser] heeft gerepliceerd en Allianz heeft gedupliceerd.

Het cassatiemiddel

9. Onderdeel 1 komt op tegen rov. 6, 7 en 8 van het bestreden arrest met de rechtsklacht dat het hof in deze overwegingen heeft miskend dat indien vóór de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW aanspraak is gemaakt op een uitkering onder de verzekering maar de verzekeraar de aanspraak – zoals in casu – niet op de in art. 7:942 (oud) BW voorgeschreven wijze afwijst, de onmiddellijke werking (art. 68a Overgangswet nieuw BW) meebrengt dat de nieuwe verjaringstermijn van – in casu – drie jaar op 1 januari 2006 is vervangen door de nieuwe termijn van zes maanden, die evenwel pas aanvangt na afwijzing van de aanspraak conform het bepaalde in art. 7:942 lid 2 (oud) BW. Subsidiair klaagt onderdeel 1 dat ’s hofs beslissing onbegrijpelijk is. De klacht wordt in de subonderdelen 1.1-1.3 uitgewerkt en aangevuld en vervolgens van een “uitbreiding & toelichting” voorzien. In onderdeel 1.2 wordt benadrukt dat bij wege van hypothetisch feitelijke grondslag vaststaat dat [eiser] op 16 maart 2005 een stuitingshandeling heeft verricht. In de “uitbreiding en toelichting” wordt betoogd dat de verzekeraar – anders dan het hof klaarblijkelijk aanneemt gezien zijn vraagstelling in rov. 6 – de schriftelijke mededeling in de zin van art. 7:942 lid 2 (oud) BW niet pas ná 1 januari 2006 kon doen.

Onderdeel 2 bestaat uit drie (sub)onderdelen. Het onderdeel komt op tegen de weergave die het hof in rov. 4 geeft van het standpunt van [eiser] . Geklaagd wordt dat het hof eraan voorbijgaat dat [eiser] uitdrukkelijk de mogelijkheid heeft open gehouden dat de verzekeraar de aanspraak vóór 1 januari 2006 zou hebben kunnen afwijzen op de wijze als voorgeschreven in art. 7:942 lid 2 (oud) BW en dat het hof ook zelf deze mogelijkheid in aanmerking had moeten nemen gelet op art. 25 Rv.

10. Op 1 januari 2006 is met de invoering van titel 7.17 BW het nieuwe verzekeringsrecht in werking getreden met daarin opgenomen art. 7:942 BW dat verjaringsregels bevat die in verschillende opzichten afwijken van de algemene regels van verjaring en stuiting van Boek 3 BW. Deze bepaling is met ingang van 1 juli 2010 gewijzigd bij de Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek en enkele andere wetten in verband met lastenverlichting voor burgers en bedrijven (Stb. 2010/206). In deze zaak gaat het om art. 7:942 BW zoals dat gold van 1 januari 2006 tot 1 juli 2010. Deze bepaling wordt daarom hier ook aangeduid als art. 7:942 (oud) BW. Art. 7:943 lid 2 BW bepaalt dat niet ten nadele van de verzekeringnemer of de tot uitkering gerechtigde kan worden afgeweken van art. 7:942 BW.

11. Naar het voor 1 januari 2006 geldende recht gold voor de verjaring van een rechtsvordering tot betaling van een uitkering krachtens een verzekeringsovereenkomst in beginsel de algemene verjaringstermijn van vijf jaren van art. 3:307 lid 1 BW, die aanvangt op de dag volgende op die waarop de vordering opeisbaar is geworden. Contractuele verkorting van deze algemene verjaringstermijn is mogelijk (zie Asser/Hartkamp & Sieburgh 6-II 2013/422). In het onderhavige geval geldt ingevolge de polisvoorwaarden een termijn van drie jaren na de gebeurtenis. Voor stuiting van deze verjaring gold tot 1 januari 2006 de algemene regeling van art. 3:316-3:319 BW. Stuiting kon ingevolge art. 3:317 lid 1 BW plaatsvinden door een schriftelijke aanmaning of door een schriftelijke mededeling waarin de schuldeiser zich ondubbelzinnig zijn recht op nakoming voorbehoudt. Na stuiting ging ingevolge art. 3:319 BW een nieuwe verjaringstermijn lopen met de aanvang van de volgende dag, waarbij de nieuwe termijn gelijk is aan de oorspronkelijke.

2. De verjaring wordt gestuit door een schriftelijke mededeling, waarbij op uitkering aanspraak wordt gemaakt. Een nieuwe verjaringstermijn begint te lopen met de aanvang van de dag, volgende op die waarop de verzekeraar hetzij de aanspraak erkent, hetzij bij aangetekende brief ondubbelzinnig heeft medegedeeld de aanspraak af te wijzen onder eveneens ondubbelzinnige vermelding van het in lid 3 vermelde gevolg.

3. In geval van afwijzing verjaart de rechtsvordering door verloop van zes maanden.”

12. Ingevolge art. 7:942 (oud) BW geldt aldus niet alleen een nieuwe regeling voor de duur en aanvang van de verjaringstermijn, doch geldt ook voor de stuiting en met name voor de aan een stuiting verbonden rechtsgevolgen een regeling die aanzienlijk afwijkt van de tot dan toe geldende regeling van art. 3:316-3:319 BW. De stuiting kan reeds plaatsvinden door een schriftelijke mededeling waarbij op de uitkering aanspraak wordt gemaakt. Anders dan voorheen, gaat na de stuiting niet zonder meer een nieuwe verjaringstermijn lopen en geldt bovendien ingevolge het derde lid een termijn van zes maanden ingeval de verzekeraar de aanspraak afwijst op de in het tweede lid voorgeschreven wijze. Nadat een geldige stuitingshandeling heeft plaatsgevonden, vangt ingevolge de nieuwe regeling een nieuwe verjaringstermijn pas aan met de aanvang van de dag volgende op die waarop de verzekeraar hetzij de aanspraak erkent, hetzij bij aangetekende brief ondubbelzinnig heeft medegedeeld de aanspraak af te wijzen onder eveneens ondubbelzinnige vermelding dat de rechtsvordering verjaart door verloop van zes maanden. In geval van erkenning gaat wel een nieuwe termijn van drie jaren lopen.

13. De eis van de aangetekende brief met daarin vervat de ondubbelzinnige mededeling dat de aanspraak wordt afgewezen en dat een nieuwe verjaringstermijn van zes maanden gaat lopen, hangt ten nauwste samen met die korte verjaringstermijn van zes maanden. De verzekerde heeft er met zo’n korte termijn belang bij dat hem op indringende wijze duidelijk wordt dat hem een korte termijn resteert en op welk tijdstip die termijn gaat lopen.

In dat verband kan worden gewezen op jurisprudentie van uw Raad waarin voor het oude verzekeringsrecht is aanvaard dat een verzekeraar zich zonder voorafgaande waarschuwing niet kan beroepen op een contractuele vervaltermijn. Zie HR 12 januari 1996, ECLI:NL:HR:1996:ZC1955, NJ 1996/683, m.nt. M.M. Mendel, waarin het ging om een contractuele vervaltermijn van zes maanden en HR 14 mei 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO5662, NJ 2006/188, m.nt. M.M. Mendel, waarin het ging om een contractuele vervaltermijn van een jaar. Uw Raad heeft daarbij betekenis toegekend aan het standpunt van de Raad van Toezicht op het Schadeverzekeringsbedrijf inzake het beroep op bedingen waarin de termijn waarbinnen de begunstigde zijn aanspraak geldend moet maken aanzienlijk zijn bekort. De Raad van Toezicht stelde zich op het standpunt dat, ongeacht of de begunstigde door een advocaat werd bijgestaan, een beroep op een in de verzekeringsvoorwaarden voorkomend beding waarin de termijn waarbinnen de begunstigde zijn recht geldend moet maken, wordt verkort tot zes maanden of tot één jaar uit een oogpunt van handhaving van de goede naam van het schadeverzekeringsbedrijf niet kan worden aanvaard indien de verzekeraar bij de weigering van betaling niet op niet mis te verstane wijze heeft meegedeeld dat hij een beroep op het vervallen van de aanspraak van de begunstigde zal doen indien de vordering niet binnen de genoemde termijn voor de bevoegde rechter aanhangig is gemaakt. Uw Raad oordeelde dat het weliswaar bij de door de Raad van Toezicht aangelegde maatstaf erom gaat of de verzekeraar door zijn gedraging de goede naam van het schadeverzekeringsbedrijf heeft geschaad, doch dat indien een gedraging van een verzekeraar jegens diens verzekerde onder de omstandigheden van het geval niet kan worden aanvaard uit een oogpunt van handhaving van de goede naam van het schadeverzekeringsbedrijf, het in de rede ligt te oordelen dat die gedraging onder dezelfde omstandigheden evenmin aanvaardbaar is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid.

14. Bij de Invoeringswet titel 7.17 Burgerlijk Wetboek (Stb. 2005/701) is na art. 220 Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek (hierna Overgangswet) een nieuw artikel ingevoegd, art. 221 Overgangswet, dat noodzakelijk wordt genoemd voor een ordentelijke invoering van het nieuwe verzekeringsrecht. Deze bepaling houdt een afwijking van de hoofdregel van de onmiddellijke werking in voor de in dat artikel genoemde bepalingen van titel 7.17, waaronder niet art. 7:942 (oud) BW. In de MvT wordt aangegeven dat voor art. 7:942 (oud) BW (toen nog genummerd art. 7.17.1.15) geen bijzondere regel van overgangsrecht behoeft te worden getroffen nu de artt. 72 en 73 Overgangswet reeds een bevredigende regeling bevatten. Ik citeer (MvT, Tweede Kamer 2004-2005, 30 137, nr. 3, p. 22 en 23):

15. In de onderhavige zaak gaat het, als gezegd, om de volgende vraag van overgangsrecht. Wordt bij de inwerkingtreding van het nieuwe art. 7:942 lid 2 (oud) BW een dan nog lopende verjaringstermijn van drie jaar die was aangevangen na een rechtsgeldige stuiting volgens het toen geldende recht, afgebroken en vangt een nieuwe termijn daarna pas weer aan ingeval de verzekeraar, die de aanspraak niet erkent, bij aangetekende brief aan de verzekerde op de voet van het tweede en derde lid van deze nieuwe bepaling ondubbelzinnig heeft meegedeeld dat hij de aanspraak afwijst en dat een nieuwe termijn van zes maanden gaat gelden? Brengt dit mee dat in het geheel geen verjaring zal plaatsvinden indien een dergelijke aangetekende brief niet wordt verzonden?

In dit geding is in dit verband aan de orde geweest of van verzekeraars kan worden gevergd dat zij met de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW (of in de aanloop naar de inwerkingtreding) in alle gevallen waarin na een afwijzing van de claim en een rechtsgeldige stuiting naar oud recht een nieuwe verjaringstermijn loopt, alsnog een aangetekende brief sturen houdende een ondubbelzinnige afwijzing met de ondubbelzinnige mededeling dat vanaf 1 januari 2006 een nieuwe termijn van zes maanden geldt. De rechtbank heeft in haar vonnis geoordeeld dat niet valt in te zien dat van Allianz niet verwacht kon worden in verband met de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW dossiers te controleren op de vraag of lopende verjaringstermijnen ook na 1 januari 2006 nog doorliepen en, zo nee, alsnog afwijzingen als bedoeld in het tweede lid te versturen. Allianz denkt daar anders over. Zij acht het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar dat een verzekeraar honderden/duizenden dossiers moet gaan controleren op eventueel nog lopende verjaringstermijnen. Hierna zal blijken dat verzekeraars niet gedwongen zijn alsnog afwijzingen te versturen omdat niet juist is de veronderstelling dat in het geheel geen verjaring zal plaatsvinden ingeval geen aangetekende brief als bedoeld in art. 7:942 lid 2 (oud) BW wordt verstuurd.

16. Vragen van overgangsrecht die in verband met de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW kunnen rijzen moeten, zoals ook is benadrukt in de hiervoor geciteerde passage uit de parlementaire geschiedenis, worden beantwoord aan de hand van de algemene bepalingen van de Overgangswet nu voor art. 7:942 (oud) BW geen bijzondere bepaling van overgangsrecht is getroffen. Het gaat daarbij om art. 68a Overgangswet, om art. 72 en 73 Overgangswet en om art. 120 Overgangswet. Allianz heeft zich in cassatie (subsidiair) nog beroepen op art. 75 Overgangswet.

Uitgangspunt van de Overgangswet nieuw BW is dat de nieuwe wet onmiddellijke werking toekomt, tenzij in de Overgangswet anders is bepaald. In art. 68a Overgangswet is dit uitgangspunt neergelegd. Ingevolge art. 69 Overgangswet wordt het bestaan en niet bestaan van vermogensrechten geëerbiedigd en ingevolge art. 79 Overgangswet wordt geen afbreuk gedaan aan de geldigheid van onder het oude recht verrichte rechtshandelingen, tenzij de Overgangswet zelf anders bepaalt. Deze eerbiediging van verkregen rechten en van geldige rechtshandelingen, vormt een begrenzing van de onmiddellijke werking. Onmiddellijke werking moet worden onderscheiden van terugwerkende kracht. Van terugwerkende kracht is alleen sprake indien de nieuwe wet haar rechtsgevolgen ten aanzien van bestaande rechtstoestanden en anterieure feiten niet alleen vanaf haar inwerkingtreding doch ook over de periode daarvoor doet intreden. Waar nodig is afgeweken van het uitgangspunt van de onmiddellijke werking doordat is gekozen voor uitgestelde werking van de nieuwe wet waarbij de oude wet gedurende een bepaalde termijn wordt geëerbiedigd of voor een volledige eerbiediging van de oude wet. Slechts in een enkel geval is gekozen voor terugwerkende kracht. Ik volsta hier met een verwijzing naar mijn Mon. Nieuw BW A-25 (Overgangsrecht), 1992, nrs. 9-14.

17. De onmiddellijke werking van art. 68a Overgangswet houdt op het gebied van de termijnen in dat vanaf de inwerkingtreding de nieuwe wet gaat gelden. De nieuwe wet stelt haar termijnen en bepaalt de aard (verjarings- of vervaltermijn), de duur en het aanvangstijdstip van die termijnen. Men moet dan ook niet spreken van een verkorting of een verlenging van de termijnen van de oude wet. De oude termijn wordt immers vervangen door de nieuwe. Dit betekent dat lopende termijnen van de oude regeling worden afgebroken, waarbij art. 69 Overgangswet verhindert dat door de enkele invoering van de nieuwe regeling een recht verkregen wordt of verloren gaat. Voor verjarings- en vervaltermijnen is in de art. 72-73a Overgangswet een speciale regeling opgenomen. Zij gaan ervan uit dat het nieuwe recht het oude verdringt. Een lopende termijn vervalt en de nieuwe wet – en zij alleen – bepaalt het tijdstip van aanvang en duur van de termijn. Zie MvT, TK 1988-1989, 18 998, nr. 3, p. 32 (Parl. Gesch. Overgangsrecht (Inv. 3, 5 en 6), p. 54) en mijn Mon. Nieuw BW A-25 (Overgangsrecht), 1992, nr. 18. Zie in dit verband ook B.C. de Die, ‘Termijnen, verjaring en verval in het overgangsrecht’, WPNR 1991 (6007), p. 347-350.

18. Zowel naar oud als naar nieuw recht geldt dat een lopende verjaring kan worden gestuit. Met het in werking treden van de nieuwe wet geldt de nieuwe wettelijke regeling omtrent de stuiting. Art. 120 Overgangswet beantwoordt de vraag of naar oud of nieuw recht moet worden beoordeeld of een verjaring naar nieuw recht die is aangevangen vóór het in werking treden van de nieuwe wet, is gestuit voor zover het gaat om de periode vóór het in werking treden van de nieuwe wet. Dit wetsartikel houdt in dat over het tijdvak vóór het in werking treden van de wet een verjaring waarop de (nieuwe) wet van toepassing is, geacht wordt te zijn gestuit door een oorzaak die volgens het tevoren geldende recht stuiting tot gevolg had. Art. 120 Overgangswet bepaalt niet meer en niet minder dan dat tot aan de datum van het in werking treden van de nieuwe wet de vraag of stuiting heeft plaatsgevonden van een verjaring waarop de nieuwe wet van toepassing is, wordt beoordeeld naar oud recht.

Aldus ook uw Raad in zijn arrest van 27 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:CA3740, NJ 2013/476, waarin het ging om de verjaring van de executiebevoegdheid van een in 1990 gewezen vonnis en waarin de vraag voorlag of art. 120 Overgangswet uitsluitend ziet op de exclusieve werking van het oude recht ter zake van de oorzaken van stuiting, of ook op de gevolgen van stuiting zoals de na de stuiting toepasselijke verjaringstermijnen. In cassatie werd opgekomen tegen het oordeel van het hof in die zaak dat art. 120 Overgangswet zo moet worden gelezen dat de stuiting van een verjaringstermijn die is aangevangen vóór de inwerkingtreding van het BW, in haar geheel door het oude recht wordt beheerst als de stuitingshandeling vóór 1 januari 1992 heeft plaatsgevonden, zodat het nieuwe art. 3:319 lid 2 BW daarop dus niet van toepassing is. Uw Raad oordeelde de klacht gegrond. Hij overwoog: “Art. 120 Overgangswet NBW houdt slechts in dat over het tijdvak vóór het in werking treden van het huidige BW, de verjaring waarop dat BW van toepassing is, wordt geacht te zijn gestuit door een oorzaak die naar het oude recht stuitende werking had. Dit artikel heeft, anders dan het hof heeft geoordeeld, geen betrekking op de andere gevolgen van die stuiting.”

19. Art. 75 Overgangswet, de laatste bepaling van titel 3 (algemene bepalingen van overgangsrecht) bevat een ‘vangnetbepaling’. Het eerste lid bepaalt dat de nieuwe wet ook buiten de in deze (titel 3) en de volgende titels geregelde gevallen, buiten toepassing blijft in zaken van overgangsrecht, indien de gelijkenis met zulke gevallen daartoe noopt of indien de toepassing onder de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Het tweede lid bepaalt dat van de artikelen 69-73a, behalve in de volgende titels, wordt afgeweken op dezelfde gronden als in het vorige lid aangegeven.

Een vangnetbepaling als art. 75 Overgangswet kan moeilijk worden gemist in het systeem van de Overgangswet waarin onmiddellijke werking (met eerbiediging van verkregen rechten) als uitgangspunt voorop staat indien niet een bijzondere bepaling voor de daartoe geëigende gevallen een andere voorziening treft. De MvT bij art. 75 Overgangswet vangt ook aldus aan: “Bij een zo omvangrijk project als de vernieuwing van het gehele vermogensrecht blijft het moeilijk alle verschillen te overzien en alle gevolgen daarvan te voorzien. Daarom wordt voorgesteld hier een beperkte mogelijkheid tot afwijking toe te laten.” Zie MvT, TK 1988-1989, 18 998, nr. 3, p. 35 (Parl. Gesch. Overgangsrecht (Inv. 3, 5 en 6), p. 68). Zie hierover ook mijn monografie Overgangsrecht (Mon. Nieuw BW A-25), 1992, nr. 20, p. 61-64 en A.S. Hartkamp, ‘De redelijkheid en billijkheid in het overgangsrecht (art. 75 Ow.)’, in: Liber amicorum NBW (De Die-bundel), 1991, p. 151-155.

20. Gelet op het voorgaande moet de vraag van overgangsrecht die in dit geding aan de orde is, naar mijn oordeel als volgt worden beantwoord. De inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW op 1 januari 2006 brengt mee dat de op dat moment lopende verjaringstermijn van drie jaar die volgens het voorheen geldende recht is aangevangen na een rechtsgeldige stuiting, wordt afgebroken en dat de nieuwe termijn van zes maanden van het tweede lid van art. 7:942 (oud) BW gaat gelden die evenwel pas kan aanvangen indien de verzekeraar die de aanspraak niet erkent, de aanspraak bij aangetekende brief afwijst onder de ondubbelzinnige vermelding dat de rechtsvordering bij afwijzing verjaart door verloop van zes maanden. Dit volgt uit het systeem als neergelegd in de artt. 68a en 120 Overgangswet.

21. Tot slot van deze vooropstelling merk ik volledigheidshalve nog het volgende op. De regeling van art. 7:942 (oud) BW heeft, als gezegd, gegolden vanaf 1 januari 2006 tot 1 juli 2010. Op 1 juli 2010 is de Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek en enkele andere wetten in verband met lastenverlichting voor burgers en het bedrijfsleven in werking getreden, waarin opgenomen een aangepast art. 7:942 BW. In dit nieuwe art. 7:942 BW is de bijzondere termijn van zes maanden van het derde lid van het tot dan toe geldende art. 7:942 (oud) BW vervallen, zodat ook na stuiting en afwijzing een nieuwe verjaringstermijn van drie jaren gaat lopen. In verband daarmee behoeft de afwijzing niet meer te geschieden bij aangetekende brief doch volstaat een ondubbelzinnige mededeling. Evenmin behoeft erop gewezen te worden dat een nieuwe verjaringstermijn van thans drie jaar gaat lopen. De reden voor deze aanpassing is – aldus de memorie van toelichting bij deze wet – dat de eisen waaraan een afwijzing moet voldoen en de mogelijke noodzaak tot herhaalde stuiting (iedere zes maanden) als te knellend wordt ervaren. Voor verzekeraars is de eis om de verzekerde per aangetekende brief mede te delen de aanspraak af te wijzen, bewerkelijk en kostbaar. Voor verzekerden en hun hulpverleners is de eventuele noodzaak om de verjaring iedere zes maanden door een schriftelijke aanmaning of mededeling opnieuw te stuiten, eveneens bewerkelijk en kostbaar. De wenselijkheid van een aangetekende brief vervalt indien er na afwijzing een langere verjaringstermijn geldt. Gekozen is voor een termijn van drie jaren. Met het vervallen van de eis van een aangetekende brief dient de afwijzing in het vervolg ingevolge art. 7:933 lid 1 BW schriftelijk te geschieden. Deze mededeling kan door de verzekeraar langs elektronische weg worden verzonden indien de verzekerde daarmee uitdrukkelijk heeft ingestemd. Zie de MvT, Tweede Kamer 2008-2009, 32 038, nr. 3, p. 7 en 8, waar ook wordt ingegaan op een aantal vragen van overgangsrecht die het laten vervallen van de eis van een aangetekende brief en de verlenging van de termijn na afwijzing oproepen.

Zie over het op 1 juli 2010 ingevoerde art. 7:942 BW onder anderen: Asser/Wansink, Van Tiggele & Salomons 7-IX* 2012/340 e.v.; M.L. Hendrikse, ‘Verjaring en contractueel verval van de vordering tot uitkering’, in: M.L. Hendrikse e.a. (red.), Verzekeringsrecht, 2015, hoofdstuk 12, p. 393-424; M.L. Hendrikse, ‘De vernieuwde verzekeringsrechtelijke verjaringsregeling ex art. 7:942 BW kritisch beschouwd’, NTHR 2011, nr. 5, p. 181-189; B.M. Jonk-van Wijk & M.B. Esseling, ‘Verjaring, verval en stuiting in het kader van art. 7:942 BW: een almaar voortdurende discussie’, AV&S 2009/10.

22. Thans kom ik toe aan de bespreking van de middelonderdelen, die – gelet op hetgeen ik hier heb vooropgesteld – kort kan zijn.

23. Onderdeel 1 komt, als gezegd, op tegen rov. 6, 7 en 8 van het bestreden arrest. Het onderdeel strekt ten betoge dat het hof in deze overwegingen heeft miskend dat indien vóór de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW aanspraak is gemaakt op een uitkering onder de verzekering, de dan nog lopende verjaringstermijn van drie jaar die is aangevangen nadat een rechtsgeldige stuiting naar het toen nog geldende recht heeft plaatsgevonden, op 1 januari 2006 is vervangen door de nieuwe termijn van zes maanden van art. 7:942 lid 2 (oud) BW, die evenwel pas aanvangt na afwijzing van de aanspraak conform het bepaalde in art. 7:942 lid 2 (oud) BW.

Bij de beoordeling van de vraag of deze klacht tot cassatie kan leiden, moet het volgende in aanmerking worden genomen. In deze zaak is tussen partijen in confesso dat tot de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW op 1 januari 2006, op grond van de polisvoorwaarden een verjaringstermijn van drie jaar gold, dat de verjaring op 1 maart 2004 is aangevangen en dat [eiser] deze verjaring meermalen heeft gestuit, waarbij in cassatie veronderstellenderwijs ervan kan worden uitgegaan dat op 16 maart 2005 nog een stuiting heeft plaatsgevonden, dat deze stuiting volgens het toen geldende recht rechtsgeldig is geschied, dat op grond van art. 3:319 lid 2 BW na iedere stuiting steeds een nieuwe verjaringstermijn van drie jaren is gaan lopen, dat de verjaring op 1 januari hoe dan ook nog niet was voltooid en dat [eiser] vervolgens eerst bij brief van 2 juli 2009 opnieuw aanspraak heeft gemaakt op vergoeding van de schade. Voorts staat vast dat Allianz, die de aanspraak niet erkent, geen afwijzingsbericht als voorgeschreven door art. 7:942 lid 2 (oud) BW aan [eiser] heeft gestuurd.

24. Het hof oordeelde in rov. 7 dat het [eiser] niet volgt in zijn standpunt dat art. 7:942 (oud) BW tot gevolg heeft gehad dat eerst een nieuwe verjaringstermijn zou zijn gaan lopen nadat de door [eiser] vóór 1 januari 2006 gedane aanspraak door Allianz zou zijn afgewezen op de wijze als voorgeschreven door het tweede lid van deze bepaling, dat wil zeggen bij aangetekende brief waarin Allianz ondubbelzinnig meedeelt dat zij de aanspraak afwijst en dat een nieuwe termijn van zes maanden gaat lopen. Het hof heeft vervolgens in rov. 8 geoordeeld dat de op 1 januari 2006 nog lopende termijn was voltooid op een tijdstip gelegen vóór de datum waarop namens [eiser] op 2 juli 2009 opnieuw aanspraak werd gemaakt op vergoeding van de schade nu de op 1 januari 2006 ingevoerde specifieke regeling voor de verjaring van vorderingen uit verzekeringsovereenkomsten weliswaar voorziet in hetzij afwijzing van de aanspraak door de verzekeraar hetzij erkenning doch eerst na een stuiting van de verjaring door middel van een schriftelijke mededeling waarbij aanspraak wordt gemaakt op uitkering en gesteld noch gebleken is dat een dergelijke stuitingshandeling na 31 december 2005 is verricht op een tijdstip gelegen vóór 2 juli 2006.

25. Onderdeel 2 bestaat uit drie (sub)onderdelen. Het onderdeel strekt ten betoge dat het hof niet eraan had mogen voorbijgaan dat [eiser] uitdrukkelijk de mogelijkheid heeft opengehouden dat de verzekeraar de aanspraak vóór 1 januari 2006 zou hebben kunnen afwijzen op de wijze als voorgeschreven in art. 7:942 lid 2 (oud) BW.

26. Dit onderdeel faalt bij gebrek aan belang. De vordering van [eiser] op Allianz is verjaard en daarbij is irrelevant of de verzekeraar ook vóór 1 januari 2006 de aanspraak had kunnen afwijzen op de wijze als voorgeschreven door art. 7:942 lid 2 (oud) BW. Het staat vast dat Allianz de aanspraak niet heeft afgewezen op de wijze als voorgeschreven door genoemd artikellid.

Ten overvloede teken ik hierbij aan dat de verzekeraar naar mijn oordeel inderdaad ook reeds voorafgaand aan de inwerkingtreding van art. 7:942 (oud) BW op 1 januari 2006 na een stuiting de aanspraak had kunnen afwijzen op de door het tweede lid van deze bepaling voorgeschreven wijze, zij het dat dan pas vanaf 1 januari 2006 de termijn van zes maanden zou zijn gaan lopen en dat de verzekeraar dat ook aan de verzekerde had moeten meedelen in zijn aangetekende brief. Daarbij zij bedacht dat art. 72 lid 2 Overgangswet ook dan overigens zijn betekenis behoudt.

27. Het voorgaande brengt mij tot de slotsom dat het cassatieberoep moet worden verworpen.

Conclusie