Uitspraken

Het hof is tot zijn beslissing gekomen op de hieronder kort samengevatte gronden.

Conclusie 1 van EP 902 kan als volgt worden opgesplitst in deelkenmerken:

(ii) gevormd uit een verlengde cilindrische buis (30) uit een geheel

(iii) die in de niet uitgezette vorm en in de uitgezette vorm een vorm heeft die voorzien is van patronen,

(iv) waarbij de vorm met patronen bestaat uit eerste meanderpatronen (11) die zich in een eerste richting uitstrekken

(vi) waarbij de eerste en tweede meanderpatronen bochten omvatten

(vii) en zodanig zijn vervlochten dat de bochten (14, 16) van elk van de eerste meanderpatronen (11) zijn geplaatst tussen elk van de naburige tweede meanderpatronen (12)

(viii) en dat een enkele bocht (18, 20) van elk van de tweede meanderpatronen (12) is geplaatst tussen elk van de naburige eerste meanderpatronen (11),

(ix) en waarin de eerste en tweede meanderpatronen (11, 12) een aantal omsloten ruimten (42a, 42b; 44a, 44b) vormen. (rov. 8.1).

Onderzocht dient te worden of er voor de gemiddelde vakman in EP 902 directe en ondubbelzinnige aanwijzingen zijn te vinden dat de deelkenmerken (iv) en (v) betrekking hebben op zowel uit-fase als in-fase ‘eerste meanderpatronen’ en zowel ‘piek-tot-piek’- (of ‘dal-tot-dal’-) verbindingen als ‘piek-tot-dal’-verbindingen (rov. 9.2).

Tot de stand van de techniek behoort een Europese octrooiaanvrage ten name van Lau et al. Uit deze aanvrage is bekend dat een stent met een verticaal golfvormig in-fasepatroon met piek-tot-dalverbindingen zich bij expansie fundamenteel anders gedraagt dan een stent met een verticaal golfvormig (180°) uit-fasepatroon met piek-tot-piekverbindingen: expansie van dit uit-fasepatroon leidt tot 'foreshortening', terwijl expansie van bedoeld in-fasepatroon niet, althans tot minimale 'foreshortening' leidt. (rov. 9.3).

Conclusie 1 van EP 902 is niet in de gebruikelijke 'two-parts'-vorm geredigeerd, zodat niet onmiddellijk duidelijk is wat nieuw is aan de onderhavige stent. In de beschrijving van het octrooi − de daarin genoemde Amerikaanse octrooischriften, de ‘Summary of the present invention’, de drie geprefereerde uitvoeringsvormen in de ‘Detailed description of preferred embodiments’ en de bespreking van de figuren 5A en 5B – is geen aanwijzing te vinden dat het octrooi ook stents betreft met andersoortige meanderpatronen dan uit-fasestents met piek-tot-piekverbindingen (rov. 10.1-10.9).

Aangezien een doel van de uitvinding is te komen tot een stent die minimaal krimpt en dit probleem niet optreedt bij stents met in-fase eerste meanderpatronen met piek-tot-dal-verbindingen, zal de vakman menen dat het octrooi beperkt is tot uit-fase eerste meanderpatronen met piek-tot-piekverbindingen (rov. 11).

Er is geen letterlijke inbreuk omdat de aangevallen stents in-fase verticale patronen hebben met piek-tot-dalverbindingen. Er is geen inbreuk bij wege van equivalentie, omdat de Abbott-stents op een fundamenteel andere wijze dan EP 902 leiden tot een stent met minimale krimp (rov. 16).

EP 902 bevat voorts niet een van de meanderpatronen onafhankelijk onderwerp van uitvinding dat ziet op ‘scaffolding’. De wijze waarop de ‘scaffolding’ wordt bereikt in het octrooi is onlosmakelijk verbonden met de specifieke (180º) uit-fase eerste meanderpatronen (rov. 17).

De Abbott-stents maken ook geen inbreuk op EP 449. De gerede buis daarvan heeft, anders dan de stents volgens EP 449, geen lasnaad. Daarnaast geldt de uitleg die aan conclusie 1 van EP 902 is gegeven eveneens voor conclusie 1 van EP 449, waarvan de deelkenmerken (iii)-(viii) nagenoeg letterlijk overeenkomen met de deelkenmerken (iii)-(viii) van EP 902. (rov. 19-20).

Bij de beoordeling van deze klachten wordt het volgende vooropgesteld.

Art. 69 lid 1 Europees Octrooi-verdrag (EOV) houdt in dat de beschermingsomvang van een octrooi wordt bepaald door de conclusies van het octrooischrift, waarbij de beschrijving en de tekeningen dienen tot uitleg van die conclusies.

Art. 1 van het bij art. 69 EOV behorende uitlegprotocol (hierna: het Protocol) luidt:

“Artikel 69 mag niet worden uitgelegd in de zin als zou de beschermingsomvang van het Europees octrooi worden bepaald door de letterlijke tekst van de conclusies en als zouden de beschrijving en de tekeningen alleen maar mogen dienen om de onduidelijkheden welke in de conclusies zouden kunnen voorkomen op te heffen. Het mag evenmin worden uitgelegd in die zin, als zouden de conclusies alleen als richtlijn dienen en als zou de bescherming zich ook mogen uitstrekken tot datgene wat de octrooihouder, naar het oordeel van de deskundige die de beschrijving en de tekeningen bestudeert, heeft willen beschermen. De uitleg moet daarentegen tussen deze twee uitersten het midden houden, waarbij zowel een redelijke bescherming aan de aanvrager als een redelijke rechtszekerheid aan derden wordt geboden.”

In overeenstemming met deze uitlegregel van het Protocol heeft de Hoge Raad de in zijn eerdere uitspraken gebezigde formuleringen, “hetgeen voor de uitvinding waarvan de bescherming wordt ingeroepen, wezenlijk is”, onderscheidenlijk “de achter de woorden van die conclusies liggende uitvindingsgedachte” bestempeld als gezichtspunt, tegenover de letterlijke tekst van de conclusies (de “uitersten” in de woorden van het Protocol) (vgl. HR 7 september 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA3522, NJ 2007/466 en HR 25 mei 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV3680, NJ 2013/68). Daarbij dient het achterhalen van de achter de woorden van de conclusies liggende uitvindingsgedachte ertoe een uitsluitend op de letterlijke betekenis van de bewoordingen gegronde en daarom voor een redelijke bescherming van de octrooihouder wellicht te beperkte of onnodig ruime uitleg te vermijden (vgl. HR 13 januari 1995, ECLI:NL:HR:1995:ZC1609, NJ 1995/391). De beschrijving en de tekeningen vormen in dat kader een belangrijke bron.

Van de beschrijving maakt onderdeel uit een weergave van de stand van de techniek die de aanvrager als nuttig beschouwt voor het begrijpen van de uitvinding (regel 42 van het uitvoeringsreglement bij het EOV). Ook niet in de beschrijving genoemde stand van de techniek kan van belang zijn. Bij de uitleg van een octrooi is immers leidend het perspectief van de gemiddelde vakman met zijn kennis van de stand van de techniek.

De door Medinol genoemde uitspraken van de Technische Kamers van Beroep (TKB) van het Europees Octrooibureau noodzaken niet tot een andere conclusie, reeds omdat de TKB niet oordelen over de beschermingsomvang van een octrooi in het kader van een gestelde inbreuk. De beslissingen van de TKB – die overigens niet eensluidend zijn op het hier aan de orde zijnde punt – dienen te worden gelezen tegen de achtergrond van de taak van de TKB, te weten het beoordelen van de geldigheid van octrooien.

Peildatum beschermingsomvang bij beoordeling inbreukvraag

Bij de beoordeling van deze klacht wordt het volgende vooropgesteld.

Onderscheiden dient te worden tussen enerzijds de vraag naar de uitleg van het octrooi met het oog op de vaststelling van de beschermingsomvang daarvan en anderzijds de daarop volgende vraag of een voortbrengsel (of in voorkomend geval: werkwijze) onder de aldus vastgestelde beschermingsomvang valt.

In het kader van eerstgenoemde vraag kunnen diverse gezichtspunten een rol spelen. Een daarvan is de achter de woorden van de conclusies liggende uitvindingsgedachte (zie hiervoor in 3.4.2). Bij het achterhalen daarvan moet het perspectief van de gemiddelde vakman en diens kennis van de stand van de techniek op de aanvraag- of prioriteitsdatum richtinggevend worden geacht. Het gaat dan immers om de vaststelling van hetgeen het octrooi toevoegt aan de stand van de techniek. Dat, zoals uit de rechtspraak van de Hoge Raad blijkt, bij de beantwoording van deze vraag onder omstandigheden ook betekenis kan worden gehecht aan gegevens uit het – van na de aanvraag- of prioriteitsdatum daterende – verleningsdossier, doet aan dit uitgangspunt niet af.

In het kader van de daarop volgende inbreukvraag kan daarentegen mede betekenis worden gehecht aan de kennis van de gemiddelde vakman ten tijde van de beweerde inbreuk, in het bijzonder waar het erom gaat of sprake is van equivalente elementen (vgl. art. 2 van het Protocol).

Overige klachten

Het onderdeel mist feitelijke grondslag. Het hof heeft niet geoordeeld dat Medinol geen belang heeft bij grief 11, maar overwogen dat “uit het voorgaande volgt” dat de grieven 1-9 en 11 niet tot vernietiging kunnen leiden. Het hof heeft de grief derhalve verworpen.

Voor zover het onderdeel tevens daartegen opkomt, kan het niet slagen. Blijkens de toelichting heeft de klacht betrekking op de veroordeling in de kosten van het geding in reconventie en wordt betoogd dat i) de voorwaarde waaronder de vordering in reconventie is ingesteld niet is vervuld en ii) er, nu die vordering de nietigheid van het octrooi betreft, in het licht van de uitspraak van het HvJEU in de zaak Bericap/Plastinova (HvJEU 15 november 2012, zaak C-180/11, ECLI:NL:XX:2012:BY4086) geen plaats is voor toepassing van art. 1019h Rv. Wat betreft de bij i) vermelde omstandigheid heeft het hof zich kennelijk aangesloten bij het oordeel van de rechtbank (rov. 4.16 van het vonnis). Dat oordeel van het hof geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is verweven met waarderingen van feitelijke aard die in cassatie niet op juistheid kunnen worden onderzocht. Het bij ii) vermelde argument is door Medinol in hoger beroep niet aangevoerd, zodat het hof daarop niet behoefde in te gaan.