Uitspraken

In het tussenarrest van 18 augustus 2015 heeft het hof partijen in de gelegenheid gesteld zich nader uit te laten over de financiële gevolgen van de uitvoering van de zogenoemde Kanis-regeling. Het gaat daarbij om het volgende. Smit heeft voor haar werknemers de Kanis-regeling getroffen ter compensatie van gemis aan (toekomstige) opbouw van ouderdoms- en partnerpensioen. Smit is met SPS overeengekomen dat SPS de Kanis-regeling zou uitvoeren, waarvoor Smit een bedrag van € 4,3 miljoen aan SPS betaalde; SPS zou het restant van het door Smit gestorte bedrag mogen behouden, indien op 31 december 2015 zou blijken dat deze storting meer dan toereikend was voor de financiering van de uitvoering van de voorwaardelijke toezegging die Smit aan haar werknemers had gedaan. Als gevolg van overgang van onderneming per 1 januari 2012 zijn de Kanis-verplichtingen die op Smit rustten, overgegaan op Baggermaatschappij Boskalis. SPS heeft vanaf die datum de Kanis-regeling niet langer uitgevoerd. Van het door Smit voor de uitvoering van de Kanis-regeling ter beschikking gestelde bedrag van € 4,3 miljoen resteerde per 1 januari 2012 een bedrag van € 2.621.714,21. SPS heeft dit bedrag onder zich gehouden (behoudens een mogelijke betaling ter uitvoering van het bestreden vonnis), terwijl Baggermaatschappij Boskalis vanaf 1 januari 2012 kosten is gaan maken voor het uitvoeren van de Kanis-regeling. Het hof heeft geoordeeld dat SPS aldus ongerechtvaardigd is verrijkt en dat Boskalis is verarmd, doch dat het op basis van de processtukken op dat moment niet kon beoordelen tot welk bedrag.

Partijen zijn in de gelegenheid gesteld zich uit te laten over de vragen in hoeverre er voor SPS op 31 december 2015 nog een bedrag zou hebben geresteerd wanneer de overgang van onderneming niet zou hebben plaatsgevonden en de Kanis-regeling ook na 1 januari 2012 voor SPS tot verplichtingen daaruit zou hebben geleid, en welke bedragen Baggermaatschappij Boskalis in de periode van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2015 ter uitvoering van de Kanis-regeling heeft moeten betalen.

Partijen hebben het hof laten weten dat zij het erover eens zijn dat Baggermaatschappij Boskalis ter uitvoering van de Kanis-regeling een bedrag van € 2.897.819,04 heeft moeten betalen. SPS heeft van haar kant geen gespecificeerde berekening overgelegd waaruit blijkt dat zij, uitgaande van de veronderstelling dat er geen overgang van onderneming had plaatsgevonden en zij de Kanis-regeling tot en met 31 december 2015 was blijven uitvoeren, enig bedrag zou hebben overgehouden van het door Smit gestorte bedrag van € 4,3 miljoen. Dit betekent dat SPS het bedrag dat zij ter uitvoering van de Kanis-regeling op 1 januari 2012 nog onder zich had van € 2.621.714,21 volledig aan Boskalis zal moeten betalen.

SPS heeft nog gesteld dat het niet redelijk is dat wordt uitgegaan van een einddatum van 31 december 2015 omdat kosten hadden kunnen worden bespaard wanneer SPS dan wel Baggermaatschappij Boskalis reeds per 1 juni 2013 (de datum waarop de pensioenaanspraken van de actieve werknemers zijn overgedragen aan pensioenfonds Boskalis en de pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers en de gepensioneerden door SPS zijn ondergebracht bij een verzekeraar) de pensioenverplichtingen die voortvloeiden uit de Kanis-regeling had ingekocht. Volgens SPS waren de kosten van de uitvoering van de Kanis-regeling dan aanzienlijk lager geweest en was er voor SPS een bedrag van € 160.035,21 overgebleven, zoals blijkt uit een door SPS overgelegde berekening.

Het hof verwerpt dit betoog. Vast staat dat partijen in 2012 overleg hebben gevoerd over de Kanis-regeling en de mogelijke overheveling van de uitvoering van de Kanis-regeling van SPS naar Pensioenfonds Boskalis. Dit overleg heeft toen niet geresulteerd in afspraken. Bij die stand van zaken ligt het niet voor de hand dat bij de begroting van de schade die Baggermaatschappij Boskalis heeft geleden als gevolg van de ongerechtvaardigde verrijking, rekening wordt gehouden met een scenario dat feitelijk niet heeft plaatsgevonden, en dat overigens ook afwijkt van de in de Kanis-regeling voorziene inkoop op 31 december 2015 of de eerdere pensioneringsdatum van de werknemer. Bij de berekening van het bedrag dat vanaf 1 januari 2012 nodig zou zijn geweest voor de uitvoering van de Kanis-regeling door SPS, en dat nodig is geweest voor de uitvoering door Baggermaatschappij Boskalis, dient voor zover mogelijk uitgegaan te worden van de werkelijke inkoopdata van de uit de Kanis-regeling voortvloeiende pensioenverplichtingen. SPS heeft geen feiten of omstandigheden gesteld op grond waarvan moet worden geconcludeerd dat het niet redelijk is (in de zin van artikel 6:212 lid 1 BW) dat SPS ter vergoeding van de schade een bedrag van € 2.621.714,21 aan Baggermaatschappij Boskalis vergoedt.

Het hof verwerpt derhalve de stelling van SPS dat het aan Baggermaatschappij Boskalis toekomende bedrag pas opeisbaar werd op 31 december 2015, zodat de wettelijke rente pas op dat moment is gaan lopen; van een opeisbare vordering is sprake telkens wanneer aan de voorwaarden voor ongerechtvaardigde verrijking is voldaan. Op dezelfde grond is voor de ingangsdatum van de wettelijke rente evenmin van belang dat SPS pas op 18 december 2015 bekend is geworden met de hoogte van de verplichtingen van Baggermaatschappij Boskalis en de datum waarop deze zijn ontstaan.

Tot slot heeft SPS in haar akte na tussenarrest het hof verzocht terug te komen op hetgeen is overwogen in rechtsoverweging 4.7 van het tussenarrest. Hierover overweegt het hof als volgt. In rechtsoverweging 4.6 heeft het hof overwogen dat een redelijke uitleg van de uitvoeringsovereenkomst kan meebrengen dat Smit in een situatie als de onderhavige gehouden is bepaalde uitvoeringskosten over het jaar 2012 te vergoeden, maar dat het van de aard en omvang van die kosten afhangt of een dergelijke verplichting op Smit rust. In rechtsoverweging 4.7 heeft het hof vervolgens geoordeeld dat uit de door SPS overgelegde kostenraming van Towers Watson blijkt dat het door SPS gevorderde bedrag van € 375.000,- ziet op kosten die zij heeft gemaakt voor de “opslag voor de bij de aangroei van de pensioenverplichtingen behorende uitvoeringskosten”. Nu vaststaat dat er in 2012 niet of nauwelijks aangroei van pensioenaanspraken heeft plaatsgevonden, is onvoldoende duidelijk waarop het gevorderde bedrag precies ziet, aldus het hof in zijn tussenarrest. De desbetreffende vordering van SPS is om die reden afgewezen.

Het vorenstaande leidt tot de volgende eindconclusie. In het tussenarrest is reeds geoordeeld dat de grieven 1 tot en met 3 in het principaal appel ongegrond zijn. Voorts is gebleken dat grief 4 in principaal appel op zichzelf gegrond is. Echter, SPS is niettemin het volledig gevorderde bedrag van € 2.621.714,21 aan Baggermaatschappij Boskalis verschuldigd (waarbij volgens Smit c.s. bevrijdend kan worden betaald aan Pensioenfonds Boskalis), zij dat het hof, zoals hierboven is overwogen, van oordeel is dat de wettelijke rente pas op een later moment ingaat dan op 12 juni 2013, zoals de rechtbank heeft overwogen. Het vorenstaande brengt mee dat grief 5 in principaal appel, die zich richt tegen de compensatie van de proceskosten in conventie en veroordeling van SPS in de proceskosten in reconventie, geen succes heeft. Ter zake van de proceskosten in het principaal appel heeft te gelden dat SPS de grotendeels in het ongelijk gestelde partij is, zodat deze kosten voor haar rekening komen.

Grief 1 in incidenteel appel is gegrond, maar de grieven 2 en 3 in incidenteel appel hebben geen succes. Smit c.s. zullen worden veroordeeld in de kosten van het incidenteel appel, nu het geldelijk belang van de grieven 2 en 3 het geldelijk belang van grief 1 ruimschoots overstijgt en Smit c.s. daarom moeten worden beschouwd als de overwegend in het ongelijk gestelde partij.