Uitspraken

alimentatie

-ten aanzien van [kind 2]-

In de eerste plaats is de vraag aan de orde of zich een relevante wijziging van omstandigheden heeft voorgedaan in de zin van artikel 1:401 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (verder: BW). De vader stelt in grief IV dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat ten opzichte van [kind 2] geen sprake is van gewijzigde omstandigheden welke meebrengen dat de eerder bepaalde alimentatie niet langer aan de wettelijke maatstaven voldoet.

Naar het oordeel van het hof is in dit geval geen sprake van een relevante wijziging van omstandigheden in de zin van artikel 1:401 lid 1 BW die een hernieuwde beoordeling van de behoefte en de draagkracht rechtvaardigt. Hiertoe wordt het volgende overwogen.

De financiële omstandigheden van de vader zijn weliswaar gewijzigd, omdat de vader werkloos is geworden, maar dit is naar het oordeel van het hof geen relevante wijziging van omstandigheden die een hernieuwde beoordeling van de behoefte en de draagkracht rechtvaardigt, nu de vader een ontslagvergoeding heeft ontvangen die er mede toe strekte zijn inkomensverlies te compenseren. Specifieke omstandigheden waardoor dit niet mogelijk zou zijn geweest, zijn door de vader niet aangevoerd. Voorts is komen vast te staan dat de vader vanaf 1 februari 2014 een nieuwe baan heeft.

De door de vader gestelde wijzigingen in de situatie van de moeder, namelijk dat zij is gaan samenwonen met haar nieuwe partner, met hem een huis heeft gekocht en dat uit deze relatie inmiddels een kind is geboren is, levert ten aanzien van de vader geen relevante wijzigingen op die een hernieuwde beoordeling van de behoefte en draagkracht rechtvaardigt. Dat geldt ook voor de door de vader gestelde wijziging in zijn omstandigheden dat hij thans samenwonend is met zijn huidige partner en haar zoon. Gelet op de richtlijnen voor kinderalimentatie die sinds medio 2013 in acht worden genomen, wordt immers een nieuwe gezinssituatie van (een van) de ouders, zolang geen sprake is van een huwelijk en/of kinderen die uit de nieuwe relatie geboren zijn, buiten beschouwing gelaten. Grief IV faalt derhalve.

-ten aanzien van [kind 1]-

Het hof is van oordeel dat de behoefte van [kind 1] niet opnieuw dient te worden vastgesteld. Het is gebruikelijk dat de behoefte wordt vastgesteld aan de hand van het netto gezinsinkomen tijdens het huwelijk en dat bij het bepalen van de te betalen bijdrage op basis van de draagkracht steeds van deze bovengrens wordt uitgegaan. Alleen indien een van de ouders aanzienlijk meer is gaan verdienen, kan dit aanleiding zijn om de behoefte opnieuw te gaan berekenen.

Dat sinds enige tijd een andere methode wordt gehanteerd ter bepaling van de behoefte dan in 2004, toen de rechtbank de behoefte van [kind 1] en [kind 2] heeft vastgesteld, maakt dit niet anders. Grief II faalt dan ook.

Niet in geschil is dat het inkomen van de moeder lager is dan € 1.250,- netto per maand. De rechtbank is daarom op grond van paragraaf 4.5 van het Rapport Alimentatienormen 2014 voor [kind 1] uitgegaan van een draagkracht van de moeder van € 25,- per maand.

De vader stelt in grief V dat voor de bepaling van de draagkracht van de moeder van een hoger bedrag dient te worden uitgegaan, omdat zij gezien haar opleiding, de leeftijd van [kind 1] en [kind 2], haar werkervaring en de vraag naar leerkrachten en remedial teachers in staat moet worden geacht voor een groter deel in de kosten van levensonderhoud van de kinderen te kunnen voorzien.

Ter mondelinge behandeling heeft de moeder in reactie op deze stelling van de vader naar voren gebracht dat zij in een invalpool voor leerkrachten is opgenomen. Ondanks vele sollicitaties is het haar tot op heden niet gelukt een baan te bemachtigen voor (on)bepaalde tijd. Wat het nog moeilijker voor haar maakt is dat er leerkrachten in de opvangpool zitten, die bij sollicitaties voorrang op haar hebben. Ook heeft de moeder gezocht naar werk op kantoor en als remedial teacher, maar steeds zonder succes, aldus de moeder ter mondelinge behandeling.

Het hof is van oordeel dat de moeder hiermee aannemelijk heeft gemaakt dat zij zich voldoende heeft ingespannen haar werkzaamheden uit te breiden en dat derhalve voor de bepaling van haar draagkracht niet van een hoger inkomen dan € 1.250,- netto per maand en dus van een - in zoverre onbestreden - draagkracht van de moeder van € 25,- per maand dient te worden uitgegaan. Grief V faalt.

Artikel 1:402 BW laat de rechter grote vrijheid bij het vaststellen van de ingangsdatum van de alimentatieverplichting. Drie data liggen als ingangsdatum het meest voor de hand: de datum waarop de omstandigheden zijn ingetreden die voor de onderhoudsverplichting bepalend zijn, de datum van het inleidend processtuk en de datum waarop de rechter beslist.

De rechter die beslist op een verzoek tot wijziging van een eerder vastgestelde bijdrage in het levensonderhoud, zal in het algemeen behoedzaam gebruik moeten maken van zijn bevoegdheid de wijziging te laten ingaan op een vóór zijn uitspraak gelegen datum, met name indien dit ingrijpende gevolgen kan hebben voor de onderhoudsgerechtigde in verband met een daardoor in het leven geroepen verplichting tot terugbetaling van hetgeen in de daaraan voorafgaande periode in feite is betaald of verhaald.

Deze behoedzaamheid geldt ook voor de rechter in hoger beroep die met ingang van een vóór zijn uitspraak gelegen datum een zodanige wijziging brengt in de door de rechter in eerste aanleg vastgestelde of gewijzigde bijdrage dat zij kan leiden tot de hiervoor bedoelde ingrijpende gevolgen. Deze behoedzaamheid brengt mee dat de rechter naar aanleiding van hetgeen partijen hebben aangevoerd, zal moeten beoordelen of, en in hoeverre, in redelijkheid van de onderhoudsgerechtigde terugbetaling kan worden verlangd van hetgeen in overeenstemming met diens behoefte aan levensonderhoud reeds is uitgegeven, en dat de rechter, indien dit naar zijn oordeel het geval is, van zijn beoordeling rekenschap zal moeten geven in de motivering.

In het vorenstaande ligt besloten dat de rechter die een onderhoudsverplichting verlaagt met ingang van een vóór zijn uitspraak gelegen datum, steeds aan de hand van hetgeen ten processe is gebleken, zal moeten beoordelen in hoeverre een daaruit voortvloeiende terugbetalingsverplichting in redelijkheid kan worden aanvaard. Hij is derhalve bij die beoordeling niet afhankelijk van een door de onderhoudsgerechtigde gevoerd, op die terugbetaling betrekking hebbend verweer.

Het hof hanteert als ingangsdatum van wijziging van de kinderalimentatie 1 februari 2014, nu [kind 1] met ingang van die datum voor de helft van de tijd bij de vader woont. Grief III slaagt.

Wat betreft een eventuele verplichting tot terugbetalen van hetgeen in de periode van

1 februari tot 1 oktober 2014 teveel is betaald of is verhaald, oordeelt het hof als volgt.

Het hof stelt voorop dat het betalen van kinderalimentatie een verplichting is van de vader en dat de moeder dit bedrag naar eigen inzicht ten behoeve van de kinderen kan besteden. De moeder hoeft zich derhalve tegenover de vader op geen enkele wijze te verantwoorden op welke wijze zij de kinderalimentatie heeft besteed. Hoewel zij hiertoe niet was gehouden, heeft de moeder in door haar opgestelde overzichten - overgelegd als productie 1 bij het gewijzigd verzoek tot verlaging kinderalimentatie tevens verzoek tot wijziging hoofdverblijfplaats in de eerste aanleg (in hoger beroep overgelegd als productie 4) - haar uitgaven ten behoeve van de kinderen inzichtelijk gemaakt met betrekking tot de periode tot 1 oktober 2014.

Het hof gaat derhalve ervan uit dat de door de vader betaalde bijdragen in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind 1] en [kind 2] ten behoeve van deze kinderen zijn verbruikt en zal bepalen dat de moeder het eventueel teveel ontvangene niet behoeft terug te betalen.