Uitspraken

[verzoeksters] hebben aan hun verzoek ten grondslag gelegd dat er gegronde redenen zijn voor twijfel aan een juist beleid van Wikkelbok c.s. en dat onmiddellijke voorzieningen dienen te worden getroffen. Ter toelichting hebben zij bezwaren naar voren gebracht betreffende (i) de verhouding van Wikkelbok en Hokamo tot Cabsol, (ii) de bezoldiging van het bestuur van Hokamo, en (iii) de rekening-courant verhoudingen tussen Wikkelbok en haar aandeelhouders. Die bezwaren zullen hierna zonodig nader aan de orde komen.

Wikkelbok c.s. hebben aangevoerd dat [verzoeksters] niet ontvankelijk dienen te worden verklaard. Zij hebben de aan dat verweer ten grondslag gelegde stellingen, dat (i) - kort gezegd - verzoeksters niet voldoen aan het vereiste dat zij alleen of gezamenlijk ten minste een tiende gedeelte van het geplaatste kapitaal van Wikkelbok vertegenwoordigen, en (ii) verzoeksters geen aandelen houden in Hokamo, ter terechtzitting desgevraagd niet gehandhaafd. Zij hebben bevestigd dat, zoals uit hun stellingen is gebleken, Wikkelbok en Hokamo de facto een economische en organisatorische eenheid onder gemeenschappelijke leiding vormen. Die opvatting komt de Ondernemingskamer juist voor. Deze stellingen kunnen verder onbesproken blijven.

Het verweer dat [verzoeksters] niet ontvankelijk dienen te worden verklaard hebben Wikkelbok c.s. daarnaast toegelicht met de stellingen dat (i) Wikkelbok geen redelijke termijn gegund is om de bezwaren van [verzoeksters] te onderzoeken, (ii) [verzoeker 1] onrechtmatig handelt en tekortschiet in contractuele verplichtingen jegens Wikkelbok c.s., en (iii) [A] in kortgeding afgifte van of inzage in bescheiden betreffende de optie op aandelen in Cabsol had kunnen vorderen.

De in de vorige rechtsoverweging weergegeven stellingen kunnen Wikkelbok c.s. niet baten. De eerste niet, omdat de zorgen van [verzoeksters] betreffende Cabsol al enige jaren - zo blijkt uit het in 2.19 aangehaalde proces-verbaal - bij het bestuur van Wikkelbok bekend zijn, en op 7 oktober 2013 tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders in aanwezigheid van het bestuur opnieuw, maar niet op voor [verzoeksters] bevredigende wijze, onderwerp van gesprek zijn geweest. De tweede stelling niet, omdat Wikkelbok c.s. die niet zodanig hebben toegelicht dat is in te zien dat onrechtmatig handelen of tekortschieten in nakoming door [verzoeker 1] haar ontvankelijkheid in het onderhavige enquêteverzoek in de weg zou staan. De derde stelling niet, omdat de enkele omstandigheid dat een andere rechtsgang open staat niet in de weg staat aan de ontvankelijkheid van verzoeksters in het onderhavige verzoek.

Met betrekking tot Cabsol hebben [verzoeksters] gesteld dat (i) de leveranties van Cabsol aan Hokamo en vice versa niet op zakelijke voorwaarden worden uitgevoerd, (ii) het bestuur van Wikkelbok doelbewust geen openheid heeft gegeven over het bestaan en de inhoud van de optieovereenkomst, noch over de beweegredenen om deze aan te gaan en (iii) onduidelijk is of de gedeeltelijke uitoefening van de optie in het belang van Wikkelbok is geweest.

Wikkelbok c.s. hebben ter terechtzitting - onder meer bij monde van [belanghebbende 5] en [belanghebbende 6] - het volgende uiteen gezet. Hokamo had en heeft er een commercieel belang bij dat zij kabels (type Agripower), die Cabsol heeft ontwikkeld, kan afnemen. Teneinde de kans op succes van de onderneming van Cabsol te vergroten, hebben Wikkelbok en Hokamo hulp geboden aan Cabsol: Wikkelbok door een aandeel in haar kapitaal te nemen en Hokamo door transacties aan te gaan met Cabsol.

Hokamo, aldus Wikkelbok c.s., betrekt 100% van de door haar bewerkte en verhandelde Agripower-kabels van Cabsol. Hokamo verkoopt een deel daarvan, circa 90%, aan haar afnemers/installateurs, met een marge van 20 à 30%. De overige 10% van de ingekochte en bewerkte kabel wordt opgeslagen, aan Cabsol terugverkocht met een marge van 10% en verzonden naar de afnemers van Cabsol, waarna Cabsol slechts een factuur naar haar afnemers hoeft te sturen. Die afnemers zijn wederverkopers die leveren aan installateurs en zij zijn derhalve concurrenten van Hokamo. De marge van 10% is geen ‘commerciële’ marge, maar een groothandelsmarge. In dit verband heeft Cabsol toegang tot (dat deel van) het SAP-systeem van Hokamo dat betrekking heeft op de voorraden.

Wikkelbok c.s. hebben met betrekking tot de (uitoefening van de) optie op aandelen in Cabsol verder het volgende aangevoerd. Wikkelbok had weliswaar een optie op de helft van de geplaatste aandelen in Cabsol, maar zij heeft de optie uitgeoefend op slechts een derde deel van de aandelen, zodat ook MS4CB, die geen optie op aandelen in Cabsol had, aandelen kon nemen. Dat laatste was wenselijk, omdat het in het belang van Hokamo en Cabsol was [C], vanwege zijn technische deskundigheid, aan de onderneming van Cabsol te (ver)binden. MS4CB heeft in december 2012 eveneens een derde van de aandelen in Cabsol verworven. Wikkelbok c.s. hebben ter terechtzitting nog toegelicht dat, voordat Wikkelbok op 20 december 2013 de door haar gehouden aandelen in Cabsol leverde aan Wijtec en MS4CB, Cabsol door middel van dividenduitkeringen is ‘leeggehaald', waarna een koopprijs gelijk aan de nominale waarde is betaald. Ditzelfde ‘leeghalen’ heeft naar hun zeggen plaatsgevonden in december 2012, door Wijtec, voordat Wikkelbok haar optie uitoefende en ging participeren.

De Ondernemingskamer overweegt het volgende. De uit het vorenstaande blijkende verknooptheid van de belangen van Wikkelbok en Hokamo enerzijds met die van Cabsol anderzijds, althans van de belangen van Wijtec in die vennootschappen, roept, zoals [verzoeksters] terecht hebben aangevoerd, de vraag op of ter zake van de in- en verkooptransacties van Hokamo met Cabsol steeds at arms’ length is gehandeld. Dat het verschil tussen de marge op verkopen aan Cabsol (10%) en die op verkopen aan andere afnemers (30%) voldoende rechtvaardiging vindt in het belang van Hokamo bij voortzetting van leveranties aan haar door Cabsol, acht de Ondernemingskamer in dit verband niet zonder meer overtuigend. Met hetgeen Wikkelbok c.s. in de gedingstukken en ter terechtzitting hebben aangevoerd, hebben zij de door hen gestelde zakelijkheid van die handelwijze, tegenover de stelling van [verzoeksters] dat Hokamo bij een marge van 10% met verliezen wordt geconfronteerd, onvoldoende inzichtelijk gemaakt.

In het licht van het voorgaande roepen ook de uitoefening van de optie en de (terug)verkoop van de aandelen in Cabsol door Wikkelbok, vragen op.

Immers, de optieovereenkomst is aangegaan ten tijde van de oprichting van Cabsol. In de optieovereenkomst is niet een tegenprestatie vermeld voor het aan Wikkelbok verleende recht om aandelen in Cabsol te verkrijgen ‘tegen een prijs gelijk aan de nominale waarde van de aandelen’, zodat het vermoeden zich opdringt dat de optie is verleend als tegenprestatie voor door Wikkelbok en Hokamo te leveren inspanningen om de onderneming van Cabsol tot een succes te maken, zodat een deel van de toekomstige winsten en de waardevermeerdering van Cabsol als vergoeding voor die inspanningen zouden kunnen dienen. In het licht van dat vermoeden bevreemdt het dat destijds de optie niet volledig, op 50% van de aandelen, is uitgeoefend. De verklaring dat het belang van Wikkelbok bij deelname van MS4CB in Cabsol opwoog tegen haar (ten behoeve van MS4CB opgegeven) belang bij 16,6% (33,3% in plaats van 50%) van de (inmiddels behaalde en toekomstige) waardestijging en de (toekomstige) winsten van Cabsol is niet zonder nadere toelichting, welke achterwege is gebleven, bevredigend. Verder acht de Ondernemingskamer het in dit licht niet goed begrijpelijk dat Wikkelbok - kennelijk zonder meer - heeft geaccepteerd dat, alvorens zij participeerde, Wijtec zich de inmiddels behaalde winsten van Cabsol heeft doen uitkeren.

Ook de verkoop door Wikkelbok van haar aandelenbelang in Cabsol tegen nominale waarde in december 2013 wekt in het licht van het voorgaande bevreemding. Op welke grond Cabsol vlak voor de waardering en levering van die aandelen is ‘leeggehaald’, is niet duidelijk geworden; de optieovereenkomst noch de statuten van Cabsol verplichtten daartoe. Weliswaar heeft Cabsol een bedrag van € 10.000 terzake van dividend en reserves betaald aan Wikkelbok, aldus Wikkelbok c.s., maar dat neemt niet weg dat Wikkelbok door de hier(voor) beschreven gang van zaken niet lijkt te hebben gedeeld in de waarde-vermeerdering van Cabsol sinds haar oprichting, terwijl mededelingen ter terechtzitting van [belanghebbende 5], dat Cabsol in 2010 circa € 300.000 heeft verdiend en dat latere jaren minder winstgevend waren, wel wijzen op toegenomen waarde.

Naar het oordeel van de Ondernemingskamer is dit een en ander aanleiding om te betwijfelen of (de besturen van) Wikkelbok en Hokamo de eigen belangen van die vennootschappen wel steeds voldoende in het oog hebben gehouden.

Daarbij komt nog het volgende. Wikkelbok c.s. hebben erkend dat [verzoeker 1] en [A] welbewust onkundig zijn gehouden van (het aangaan van) de optieovereenkomst - hoewel zij op grond van het toen door [verzoeker 1] gehouden prioriteitsaandeel aanspraak op informatie hadden - , van de beweegredenen voor (gedeeltelijke) uitoefening van de optie, van de ‘hulp’ aan Cabsol en van de voorwaarden waaronder de leveranties van Cabsol aan Hokamo en vice versa plaatsvonden. De voor het achterhouden van informatie aangedragen rechtvaardiging, te weten dat [A] bedrijfsgeheimen van Wikkelbok en Hokamo deelde met concurrenten, overtuigt niet, nu Wikkelbok c.s. die stelling slechts met verklaringen van belanghebbenden en onvoldoende concreet nader hebben toegelicht. Hier kan dan ook in het midden blijven of de vermeende loslippigheid van [A] het gebrek aan transparantie kan rechtvaardigen. De geheimzinnigheid tegenover [verzoeker 1] en [A] aangaande Cabsol versterkt de twijfel over de zakelijkheid van de transacties met Cabsol.

[verzoeksters] hebben hun bezwaren ten aanzien van de bezoldiging van het bestuur van Hokamo als volgt toegelicht. De bezoldiging heeft een ondoorzichtige structuur; de informatie over de bezoldiging schiet tekort; de bestuurders van Wikkelbok, die als algemene vergadering van Hokamo de bezoldiging van het bestuur van Hokamo vaststellen, hebben een tegenstrijdig belang aangezien zij tevens aandeelhouder van de bestuurders van Hokamo zijn.

De Ondernemingskamer stelt vast dat uit de in 2.16 tot en met 2.19 vermelde processen-verbaal blijkt, dat de bezoldiging van het bestuur van Hokamo in de algemene vergadering van aandeelhouders van Wikkelbok telkenjare is besproken, dat de wijze van uitkeren in deels managementvergoeding en deels salaris alsmede de toename van de vergoeding - meermalen - aan de orde zijn geweest, en dat ook het thema tegenstrijdig belang bij vaststelling van die bezoldiging door de vergadering onder ogen is gezien. A.H.J. Klomp RA, accountant van Wikkelbok, heeft ter terechtzitting voorts, onweersproken, toegelicht dat de bezoldiging van Hokamo’s bestuurders Gica-Tech en OCA, met instemming van de belastinginspecteur, deels in de vorm van management fee en deels in de vorm van loon wordt uitgekeerd, zodat Hokamo werkgeverslasten voor de werknemersverzekeringen van [belanghebbende 5] en [belanghebbende 6] kan voldoen. Niet is gesteld of gebleken dat de bezoldiging niet in verhouding staat tot de inspanningen van de bestuurders van Hokamo of anderszins onredelijk van omvang zou zijn. In het licht van dit een en ander leidt het betoog van [verzoeksters] ten aanzien van de bezoldiging naar het oordeel van de Ondernemingskamer niet tot twijfel aan een juist beleid van Wikkelbok c.s.

[verzoeksters] hebben nog naar voren gebracht dat de (saldi van de) rekening-courant verhoudingen tussen Wikkelbok en een aantal aandeelhouders zijn toegenomen, dat die aandeelhouders geen zekerheden hebben verstrekt, dat Wikkelbok de facto rente- en aflossingsverplichtingen draagt van een of meer aandeelhouders, en dat [verzoeker 1] over dit alles niet tot in detail is geïnformeerd. Niet gebleken is dat er grond is voor twijfel aan de juistheid van de bedragen die in de rekening-courant verhoudingen zijn geboekt. Wat er voor het overige van deze bezwaren ook zij, het is op zichzelf en zonder meer niet voldoende om bij te dragen aan twijfel aan een juist beleid van Wikkelbok c.s., zodat verdere bespreking van deze stellingen achterwege kan blijven.

De conclusie is dat de betrekkingen tussen Wikkelbok en Hokamo enerzijds en Cabsol anderzijds twijfel oproepen aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van Wikkelbok en Hokamo. De Ondernemingskamer acht een onderzoek naar dat beleid en die gang van zaken dan ook noodzakelijk. Ze zal een onderzoek bevelen zoals hierna te vermelden en in redelijkheid bepalen dat het onderzoek ten hoogste € 15.000 mag kosten.

Voorts is de Ondernemingskamer van oordeel dat het met het oog op de toestand van Wikkelbok en Hokamo, zoals die uit het voorgaande blijkt, nodig is bij wijze van onmiddellijke voorzieningen een commissaris bij Wikkelbok en bij Hokamo te benoemen, die onder meer toezicht kan houden op de juiste en tijdige informatieverstrekking aan [verzoeker 1]. Voorts zal worden bepaald dat het bestuur van Wikkelbok en dat van Hokamo toestemming van de commissaris nodig hebben voor transacties met (aan een van de aandeelhouders van Wikkelbok) gelieerde partijen voor zover die vallen buiten de normale bedrijfsuitoefening. De te benoemen commissaris mag het bovendien tot zijn taak rekenen een minnelijke regeling tussen partijen te beproeven.

Nu het verzoek van [verzoeksters] zal worden toegewezen, zullen Wikkelbok c.s. in de kosten van de procedure worden veroordeeld.